حکم شرعی بورس و فارکس

استفتائات آیت الله مکارم شیرازی در مورد معاملات فارکس

در این قسمت متن استفتائات آیت الله مکارم شیرازی یکی از مراجع عالی قدر را در خصوص معاملات و فعالیت های فارکس، مورد انتشار قرار می دهیم.

خرید اینترنتی طلا و نفت از بورس های جهانی

سوال : خرید و فروش طلا، ارز و نفت در بورس های جهانی توسط اینترنت دارای چه حکمی از نظر شرعی می باشد؟

پاسخ : با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.

دلیل حرمت فارکس

سوال : چرا بازار فارکس از لحاظ شما شرایط شرعی معامله را ندارد؟ خیلی متشکرم اگر دلیل آن را ذکر کنید.

پاسخ : برای اینکه اگر در شرایط آن دقت کنیم شبیه نوعی قمار و کلاهبرداری است و بسیاری افراد سرمایه های خود را از حکم شرعی بورس و فارکس این طریق باخته اند.

فعالیت در بورس های بین المللی

سوال : من چند وقت پیش از شما در مورد سرمایه گذاری در بازار بورس فارکس پرسیدم و شما فرمودید جایز نیست.حال میخواستم بدانم این حکم شامل سایر بورسهای بین المللی از قبیل بورس اوراق بهادار یا بورس فلزات گرانبها و نفت یا بورس ایران نیز میشود؟

پاسخ : در صورتیکه عملکرد آنها مشابه فارکس باشد آنها را نیز شامل می شود.

مشروعیت معاملات فارکس

سوال : فرموده بودید فارکس احکام معاملات شرعی را ندارد می خواستم بدانم کدامیک از موارد آن را ندارد؟

پاسخ : این معاملات در واقع نوعی اَکل مال به باطل و کلاهبرداری است، زیرا هیچ آدم عاقلی در مقابل یک دلار نود و نه دلار وام بدون سود نمی دهد و آنها می دانند که در پایان حکم شرعی بورس و فارکس سرمایه های گروه زیادی را با این شگرد می ربایند، بنابراین یک معامله عقلایی جدی محسوب نمی شود.

حکم شرعی فارکس [معاملات]

لطفا نظرات حکم شرعی بورس و فارکس آیات مکارم و سیستانی و رهبر انقلاب را بفرمایید.

با تشکر از پاسخگویی حضرتعالی

نام مرجع تقلید:

مقام معظم رهبری، آیات عظام سیستانی، مکارم شیرازی (حفظهم الله تعالی)

پاسخ :

با عرض سلام و ادب؛

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی):

مبادله ارزی با ارز دیگر که همجنس هم نیستند اشکال ندارد و سود حاصله نیز حلال است ولی اعتبار دادن کارگزاران به سرمایه معامله گر اگر به عنوان قرض دادن به معامله گر باشد که قهرا همراه با دریافت سود است، در این صورت چنین معامله ای از طرف کارگزار حکم شرعی بورس و فارکس برای معامله گر صورت شرعی ندارد. [1]

آیت الله العظمی سیستانی (حفظه الله تعالی):

معظم له اجازه ورود در چنین معاملاتی و کار در این چنین شرکتهایی را نمی دهند. [2]

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

با توجه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد، جایز نیست. [3]

برای اطلاع از "موضوع شناسی بورس و معاملات در فارکس" اینجا را کلیک نمایید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] سایت استانها، ویژه نمایندگان مقام معظم رهبری، بخش سؤالات نمایندگی ها، شماره استفتاء: 870178

[2] استفتائات آیت الله سیستانی، ویژه نمایندگان، دفتر قم، ص196 / سایت کلیشه (سایت اختصاصی آیت الله سیستانی)، ویژه نمایندگان معظم له، بخش "کلیشه "

[3] احکام ویژه (600 مسأله مورد نیاز)، ویژه نمایندگان معظم له، ص 126، م 441 / بخشی از مسائل کثیر الابتلاء، ویژه نمایندگان معظم له، ص 10، م 74

مدارک تمام مطالب و پاسخ به مسائلی که در این سایت می بینید در ارشیو مجموعه موجود است و در صورت لزوم قابل ارائه است

موسس مذهب حنفی و مالکی درباره امام صادق چه گفتند؟

شاگردان امام صادق علیه‌السلام منحصر به شیعیان حکم شرعی بورس و فارکس نبودند، بلکه از اهل سنت و جماعت نیز افرادی بودند که از مکتب آن حضرت برخوردار می‌شدند.

برای اثبات این واقعیت تاریخی، قاطع‌ترین مدرک، روایات فراوانی است که ادعای امامت را از زبان امام صادق (ع) به روشنی و با صراحت تمام نقل می‌کند. امام در هنگام اشاعه و تبلیغ این مطلب، خود را در مرحله‌ای از مبارزه می‌دیده است که می‌بایست به طور مستقیم و صریح، حکام زمان را نفی کند و خویشتن را به عنوان صاحب حق واقعی ولایت و امامت به مردم معرفی نماید؛ و قاعدتاً این عمل فقط هنگامی صورت می‌گیرد که همه‌ی مراحل قبلی مبارزه با موفقیت انجام گرفته، آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی در قشر وسیعی پدید آمده، آمادگی‌های بالقوه در همه‌جا احساس شده، زمینه‌های ایدئولوژیک در جمع قابل توجهی ایجاد گردیده، لزوم حکومت حق و عدل برای جمعی کثیر به ثبوت رسیده و بالاخره رهبر تصمیم راسخ خود را برای مبارزه‌ای نهایی گرفته است. بدون این همه، مطرح کردن نام یک شخص معین به عنوان امام و زمامدار محق جامعه، کاری عجولانه و بی فایده خواهد بود.محسن زمانی در یادداشتی اختصاصی که در اختیار مهر قرار داده است به تبیین ویژگی‌های آن امام همام پرداخته است که در ادامه با هم می‌خوانیم:

امام صادق (ع) ششمین امام از ائمه اطهار (ع) است که پیامبر اکرم (ص) بر جانشینی آنها پس از خود تصریح فرموده است. آن حضرت در سال ۸۳ هجری قمری دیده به جهان گشود و در سایه‌سار جدش امام زین العابدین (ع) و پدر بزرگوارش امام محمد باقر (ع) رشد کرد و از آن بزرگواران، علوم شریعت و معارف اسلامی را دریافت کرد.

آن حضرت همراه پدران پاکش حلقه‌های نورانی به هم پیوسته‌ای را تشکیل می‌دهند که به رسول خدا (ص) منتهی شده و در میان آنها غریبه و ناشناسی فاصله نینداخته است؛ ازاین‌رو می‌توان گفت که آن حضرت جرعه نوش سرچشمه زلال وحی و منبع حکمت الهی بوده است.

امام صادق علیه‌السلام با فکر روشن و دید دقیق خود، سینه دانشها را شکافت و دنیا را از دانش خود آکنده ساخت. شخصیتی مثل امام صادق علیه‌السلام است که می‌گوید: «سلونی قبل أن تفقدونی فإنه لا یحدّثکم أحد بعدی بمثل حدیثی ؛[۱] از من سوال کنید پیش از آنکه مرا از دست بدهید؛ به درستی که پس از من، کسی مانند حدیث مرا به شما نخواهد گفت.» این، سخنی بود که جدّ بزرگوارش امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز مانند آن را بیان کرده بود.

امام صادق علیه‌السلام در حدیث دیگری از گستردگی علوم و دانش‌های خود چنین سخن به میان آورده است: «به خدا سوگند که من آنچنان به کتاب خدا آگاهی دارم که گویا کتاب خدا در میان مشت من است که در آن اخبار آسمان، اخبار زمین، اخبار هر آنچه واقع شده و اخبار آنچه تا قیامت واقع خواهد شد آمده است که خداوند متعال خود فرموده است: (فیه تبیان کل شی‌ء) در آن روشنگری برای هر چیز است »[۲]

بزرگترین جلوه گستردگی علمی امام صادق علیه‌السلام این بود که تعداد چهارهزار دانشجو از دریای دانش آن حضرت سیراب شده‌اند و دانش و فرهنگ را در جمیع تمدّنهای اسلامی پخش کرده و پرچم معرفت دینی و احکام شرعی را برافراشته‌اند.

بعضی از شاگردان امام صادق علیه‌السلام دارای آثار علمی و شاگردان متعددی بودند؛ به عنوان نمونه هشام بن حکم، سی و یک جلد کتاب نوشته و جابر بن حیان نیز بیش از دویست جلد کتاب در زمینه‌های گوناگون به خصوص رشته‌های علوم عقلی، طبیعی، فیزیک و شیمی تصنیف کرده بود. ابان بن تغلب در مسجدالنبی جلسه درس داشت و آنگاه که وارد مسجد می‌شد ستونی را که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله تکیه می‌داد، برای او خالی می‌کردند.

شاگردان امام صادق علیه‌السلام منحصر به شیعیان نبودند، بلکه از اهل سنت و جماعت نیز افرادی بودند که از مکتب آن حضرت برخوردار می‌شدند؛ پیشوایان چهارگانه اهل سنت بلاواسطه یا با واسطه، شاگرد امام صادق علیه‌السلام بودند. ابوحنیفه در رأس آنها قرار دارد که به گفته خودش، دو سال شاگرد امام بوده و اساس علم و دانشش از این دو سال است.

امام صادق (ع) در کلام دیگران

ابوحنیفه امام و مؤسس مذهب حنفی اهل سنت می‌گوید: «اگر آن دو سال درس در محضر امام صادق علیه‌السلام نبود، من هلاک شده بودم. روزی از او پرسیدند: فقیه‌ترین کسی را که می‌شناسی کیست؟ گفت: جعفر بن محمد.»[۳]

مالک، امام و بنیانگذار مذهب مالکی می‌گوید: «هیچ دیده‌ای ندیده و هیچ گوشی نشنیده و بر قلب هیچکس خطور نکرده، کسی که برتر و افضل از جعفر بن محمد علیهماالسلام باشد؛ چه از نظر فضائل و کمالات و چه از نظر دانش و عبادات و پارسایی. او بسیار حدیث می‌گفت و خوش گفتگو بود و به خدا سوگند هرچه می‌گفت راست بود .»[۴]

زید عموی شهید امام صادق علیه‌السلام و پسر امام زین العابدین علیه‌السلام از بلندی مقام آن حضرت چنین سخن گفته است: «در هر زمانه‌ای باید حتماً کسی از ما اهل بیت علیهم‌السلام باشد تا خداوند به واسطه او بر مردم احتجاج کند و حجت زمان ما برادرزاده‌ام جعفر است؛ هر کس از او متابعت کند، گمراه نشده و هر کس با او مخالفت کند، روی هدایت را نخواهد دید .»[۵]

[۱]. ذهبی، تاریخ الاسلام، ج ۳، ص ۸۲۸.

[۲]. کلینی، اصول کافی، ج ۱، ص ۲۲۹.

[۳]. ذهبی، محمد، سیر أعلام النبلاء، ج ۶، ص ۲۵۷. «لولا السنتان لهلک النعمان.»

[۴]. ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج ۴، ص ۲۴۸.

سلام مسئولان محترم! آبادان شما را فراخوانده

رسیدگی به وضعیت آواربرداری متروپل آبادان،توجه به وضعیت معیشت هموطنان آبادانی،درک شرایط روحی_روانی مردمان جنوب یک تکلیف اخلاقی،ملی ویقینا شرعی است.

بدون تردید لازم است حادثه متروپل از ابعاد حکم شرعی بورس و فارکس مختلف حقوقی و مهندسی . بررسی شده، در فرصت مناسب مسبب و مسببین این فاجعه ملی شناسایی و به اشد مجازات برسند. اما آنچه که در حال حاضر مسئله ی اصلی ِ آبادان و پروژه متروپل تعریف می شود،درک وضعیت معیشتی و روحی_روانی هموطنان عزیز درگیر با آوار شدن پروژه است که صدالبته به‌ موازات این ضرورت اولویت اصلی تسریع در امر آواربرداری است.

تصاویر و فیلم های منتشر شده از آواربرداری متروپل ،با کاسه و قابلمه لکه ی ننگینی است پررنگ تر از تخلفات صورت گرفته در ساخت چنین فاجعه ای!

با کدام منطق می توان پذیرفت که آوار ۱۰ طبقه ساختمان را با کاسه و قابلمه و سطل برداشت؟ اگر آوار شدن و تخریب ساختمان متروپل ناشی از بی تدبیری و بی عُرضگی مسئولین وقت شهرداری و. بوده که هست ، تاخیر و کم اهمیت جلوه دادن آواربرداری و کمک به موقعیت مردمان جنوب صدها برابر از آن بی‌مسئولیتی خفت بار و آزار دهنده است .

نزدیک به پنج روز است که از این فاجعه می گذرد و تصاویر و فیلم های منتشر شده در فضای مجازی و اخبار منتشره در رسانه ها حکایت از آن دارد که امر آواربرداری به صورت کُند و دم دستی با حداقل امکانات و تجهیزات مورد نیاز انجام می شود!

چطور باید پذیرفت سرزمینی که بخش قابل توجهی از بودجه کشور را تامین می کند ، از حداقل امکانات لازم در مواجهه با چنین موقعیتی محروم است؟

مردمان عزیزان جنوب دست در دست هم، زن و مرد، پیر و جوان ،غیرت و اراده خویش را به رخ مسئولین بی لیاقتی می کشند که هنوز از خواب خرگوشی بیدار نشده،طوری برخورد می کنند که گویی هیچ اتفاقی رخ نداده!

کافی است با یک بسیج ملی ، تجهیزات مورد نیاز تامین تا در کمترین زمان ممکن آواربرداری متروپل به بهترین شکل ممکن تمام شود. کاش شیرپاک خورده ای پیدا می شد و پاسخ می داد،چرا در تصاویر و اخبار منتشر شده،هیچ نشانی از عزم جدی و تسریع در امدادرسانی و آواربرداری متروپل دیده نمی شود ؟

چطور برای برخی حوادث در کشورهای همسایه انواع و اقسام بالگرد ها و تجهیزات مدرن و پیشرفته بسیج می شود اما برای هم وطنان خودمان در خطه جنوب کشور که سالهاست آب خوش از گلویشان پایین نرفته ،هیچ خبری از آن تجهیزات نیست؟

ساختمان متروپل قبل و پس از آوار شدن حکم برگه آزمونی دارد برای دولتمردان و مسئولین ذیربط که بلاشک نمره ی صفر برای آنان که در زمان ساخت و ساز متروپل واجد مسئولیت و سمت بوده اند زیاد است و با آنچه که در مسئله ی آواربرداری و درک وضعیت هموطنان عزیز شاهدیم نمره ی مدیران فعلی نیز دست کمی از مدیران قبلی ندارد.

شناسایی دلایل وقوع حادثه ی متروپل،تشکیل پرونده ی قضایی برای مسئولین و مسببین حادثه،جبران خسارات وارده بر مالکین ،اعاده ی وضع به سابق و. یقینا امری است ضروری که برای پیگیری چنین اموری بنا به اطلاعیه های منتشر شده اعضاء کانون وکلا در مقام سربازان میهن دوشادوش عزیزان هموطن خواهند بود،اما در حال حاضر اولویت اصلی تسریع در آواربرداری و توجه به وضعیت معیشتی و روحی-روانی هموطنان درگیر با حادثه است که امید است مدیران و مسئولین به قید تسریع به اجابت تکلیف خویش که حق مسلم مردمان جنوب است قیام کنند.

ختم کلام؛ مردم خوزستان بیش از آنچه که باید تحمل کرده اند،نکند بی تدبیری شما فردا روز کار دستتان دهد.

آیا خرید و فورش سهام برای مسلمانان حرام است؟

آیا برای مسلمانان، سرمایه گذاری در سهامِ موجود در بازارهای سهام حلال است؟ این سوال ممکن است برای خیلی از شما پیش آمده باشد، حال چه در بازار بورس فعالیت داشته باشید چه نداشته باشید، مهم این است که یک بار هم که شده این سوال به ذهنتان خطور کرده است! این مطلب برای پاسخگویی به سوالات شما بسیار موثق است، در ادامه با ما همراه باشید.

سرمایه گذاری حلال چیست؟

سرمایه گذاری حلال به طور خاص به سرمایه گذاری طبق قانون شرع (یا قوانین اسلامی) اشاره دارد. در طول این مقاله ممکن است این دو کلمه شرعی و اسلامی را بیابید که به جای یکدیگر استفاده می شود شریعت قانونی است که بخشی از آداب و رسوم اسلامی را تشکیل می دهد.

از آنجا که کسب سود در قانون شرع ممنوع است، اکنون این سوال پیش می آید که آیا سرمایه گذاری در اسلام حرام است؟

از لحاظ تئوری، چه در سرمایه گذاری حلال و چه در هر نوع سرمایه گذاری، سرمایه گذاری کنید ، به دنبال بازده حقوق صاحبان سهام خود هستید و می خواهید بازده سرمایه گذاری خود را به حداکثر برسانید.

یک تمایز مهم وجود دارد، و آن این است که، هنگامی که شما طبق قوانین اسلامی سرمایه گذاری می کنید، سرمایه گذاری در انواع خاصی از صنایع شرکت ها را منع می کند!

بازار سهام حلال است یا حرام؟

از نظر اکثر دانشمندان اسلامی، سرمایه گذاری در بورس، تجارت حلال یا سرمایه گذاری در سهام مشکلی ندارد. همچنین هیچ معامله ای غیرقانونی در معاملات فارکس با رعایت شرع وجود ندارد، با این وجود برخی از دستورالعمل ها وجود دارد که باید دنبال شوند. این دستورالعمل ها اطمینان می دهند که درآمد حاصل از بورس سهام طبق قوانین شرع است.

• اگر سهام شرکت مطابق با اصول شرع باشد ، سرمایه گذاری در بازارهای سهام برای مسلمانان مجاز است
• متأسفانه ، این تصور مشترک در بین مسلمانان وجود دارد که خرید و فروش سهام در بازار سرمایه شبیه قمار حکم شرعی بورس و فارکس است و از این رو اسلام آن را منع کرده است، این درست نیست!
• شایان ذکر است که مشارکت در بازارهای سرمایه نه تنها وضعیت اقتصادی مسلمانان را بهبود می بخشد بلکه به آنها فرصتی می دهد تا به بخشی از توسعه اقتصاد کشور تبدیل شوند.

به عکس زیر توجه کنید:

آیا سرمایه گذاری در تمام شرکت های موجود در بورس سهام مجاز است؟

فقط شركتهايي كه از نظر شرعي سازگار هستند مي توانید در آنها سرمايه گذاري کنید. انطباق شرعي شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار پويايي است و از اين رو در صورتي كه شركتي شريعت را به طور مستمر حکم شرعی بورس و فارکس رعايت نكند ، بايد مراقب آن باشيد.

سهام شرکتهایی که درگیر فعالیتهای ممنوعه مانند خدمات مالی متعارف، فروش الکل،گوشت خوک، تنباکو، قمار، شرط بندی، تبلیغات تصویری ممنوع و سرگرمی بر اساس موسیقی ، فیلم و موارد دیگر مجاز نیستند توسط مسلمانان سرمایه گذاری شود!

حتما می دانید که معاملات بورس در قالب عقد بیع صورت می‌گیرد پس از لحاظ شرعی مانعی ندارد، البته برخی جنبه‌های بورس به شرح زیر مشروع نیست:

• جهل در معاملات سهام
• تبانی در معاملات سهام
• ارائه اطلاعات اشتباه و گمراه کننده
• انجام معاملات صوری و دستکاری ناعادلانه بازار
• معاملات مبتنی بر اطلاعات محرمانه داخلی
• دستکاری قیمت سهام

پس سرمایه گذاری اگر با عقل سلیم و به دور از مشکلات شرعی باشد، نه تنها حرام نیست، بلکه به تجارت و اشتغال زایی نیز کمک خواهد کرد.