کانال تجارت

عبور کشتی‌های بخار از کانال سوئز و تأثیر آن بر رشد تجارت بنادر ایرانی خلیج فارس در سه دهة آخر قرن نوزدهم میلادی

در قرن نوزدهم میلادی اختراع کشتی‌های بخار که توناژ بالاتری داشتند و همچنین افتتاح کانال سوئز که جایگزین راه جنوب افریقا شد، تغییرات مهمی در تجارت ایجاد کرد. بنادر ایران در جنوب که از طریق خلیج فارس به آب‌های آزاد دسترسی دارند نیز از این تحول بهره‌مند شدند. این تحقیق درصدد است تأثیر کانال سوئز را به­طور غیرمستقیم و براساس افزایش رفت­وآمد کشتی‌های بخار به بنادر ایران مورد بررسی قرار دهد. بهترین راه نشان­­دادن این تغییر بررسی آماری تعداد و توناژ کشتی‌های بخار است که به خلیج فارس آمده‌اند. مطالعة موردی این تحقیق متمرکز بر چهار بندر بوشهر، لنگه، بندر عباس و خرمشهر است.
این تحقیق براساس روش کتابخانه­ای و کیلیومتریک تهیه شده و در دو مرحله تنظیم شده است. نخست طرحی جهانی از تجارت میان شرق و غرب ارائه می‌شود سپس نقش کانال سوئز در افزایش تعداد و توناژ کشتی‌های بخار وارد­شده به بنادر خلیج فارس در مقایسه با کشتی‌های بادبانی به تفکیک و سپس در قیاس با هم مورد بررسی قرار می‌گیرند. قواعد کیلیومتریک این تحقیق نیز در بخش پی­نوشت منعکس شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The impact of the steamships crossing the Suez Canal on the Iranian ports of Persian Gulf through the last three decades of 19th Century

نویسندگان [English]

• Abdorrasoul Kheir-andish 1
• Maryam i sheipar 2

چکیده [English]

The invention of higher tonnage steamships and the opening of the Suez Canal instead of the way of southern Africa, created significant changes on commercial affairs of 19 th century. The Iranian Southern ports, accessing to the open seas through the Persian Gulf, had benefited such development. This article is indirectly trying to analyze the impact of the Suez Canal on Iranian ports on the basis of steamers’ traffics in the Persian Gulf .The best way to study this change is to calculate the number and the tonnage of the steamers which came into the Persian Gulf, especially to the ports of Bushehr, Lengeh, Bandar Abbas, and Khorramshahr.
Present survey has been conducted on library and cliometrics methods and has been set in two phases. Firstly, a global pattern of commerce between West and East has being provided, and then the role of the Suez Canal on the increase of the number and the tonnage of steamers entered the Persian Gulf would be taken in to account comparing to ordinary کانال تجارت galleasses. The cliometrics used in this research has been reflected in notes section. ­

کلیدواژه‌ها [English]

• Steamship
• the Silk Road
• the Suez Canal
• the Suez Isthmus
• the Persian Gulf

اصل مقاله

تجارت میان شرق و غرب برای دورانی طولانی بیشتر از مسیرهای زمینی و به میزان اندکی راه‌های آبی بوده است. چنان­که تجارت کانال تجارت راه ابریشم از چین تا آسیای مرکزی، ایران و آناتولی در خشکی بود و سپس با عبور از تنگة آبی کم­عرض بسفور به اروپا می‌رفت. اگر این راه به شام یا ساحل مدیترانه منتهی می‌شد از آنجا بود که کالاهای تجار از طریق دریا به اروپا می‌رفت. اما با اکتشافات جغرافیایی در اواخر قرن پانزدهم میلادی راه آبی جنوب آفریقا کشف شد. بدین­ترتیب از اروپا کشتی‌ها به شرقی‌ترین نقطة آسیا می‌رفتند. این بدان معنی است که پس از این مسیر تجارت بیشتر در دریا و کمتر در خشکی قرار گرفت. اما این مسیر آبی با همة مزایایی که داشت به­مانند راه زمینی طولانی بود. لذا راه دیگری که وجود داشت آن بود که کشتی‌ها از شرق یا غرب به محل برزخ سوئز میان مدیترانه و دریای سرخ بیایند و سپس کالاهای خود را با شتر و طی مسافت حدود سی­کیلومتر به کشتی دیگری منتقل نمایند. بدین­ترتیب مسافت راه و طول زمان حمل کالا بسیار کوتاه می‌شد و تمام مشکلی که وجود داشت جابجایی کالا از یک کشتی به کشتی دیگر با استفاده از مسیر زمینی بود. این امر موجب شد تا به­رغم اکتشافات دریایی همچنان مسیرهای باستانی شناخته­شده در تجارت شرق و غرب برقرار بماند.کما­این­که در روزگار هخامنشیان نیز به­همین­نحو از دریای پارس به دریای مدیترانه رفت­وآمد کرده‌اند که دستور احداث یک راه آبی با اتصال دریای سرخ به نیل و سپس مدیترانه صادر شد. چنان که برزخ سوئز را نزدیک‌ترین راه اتصال شرق و غرب بدانیم این سخن اشپولر صحیح می‌نماید که پرتغالی‌ها با کشف راه دریایی جنوب آفریقا مسافت میان شرق و غرب را طولانی کردند. Spuler, 1971:91)) به همین جهت اندیشة احداث یک کانال در محل برزخ سوئز همواره مطرح بوده است تا آن که در سال­1869 ­م. کانال سوئز در محل برزخ سوئز به کوشش دلسپس فرانسوی ساخته شد. این کانال راه ارتباط شرق و غرب را کوتاه کرد. چنان­که پیش از آن با استفاده از برزخ سوئز چنین بود اما دیگر مشکلات حمل زمینی کالا از یک کشتی به کشتی دیگر مطرح نبود. با این حال عبور کشتی‌ها از کانال سوئز از نظر فنی شرایط خاصی داشت و با توجه به نوع کشتی متفاوت می‌شد زیرا در همان قرن نوزدهم که کانال سوئز ساخته شد، کشتی بخار نیز ساخته شد و به­تدریج جایگزین کشتی‌های بادبانی گردید. اما این امر مدت‌ها طول کشید در مورد کانال سوئز عوامل فنی نقش مهمی در این جایگزینی داشته که به نوبه خود بر تجارت ایران در خلیج فارس هم اثر گذاشت.

رقابت کشتی‌های بادبانی و کشتی‌های بخار در قرن نوزدهم

از قرن پانزدهم میلادی که کشتی‌های بزرگ بادبانی اقیانوس­پیما ساخته شدند تا قرن نوزدهم میلادی تنها این نوع کشتی­ها بودند که دریاهای جهان را درمی‌نوردیدند. اما در قرن نوزدهم کشتی‌های بخار برای آن‌ها به صورت رقبایی جدی پدیدار شدند که حضور چهارصدسالة آن‌ها را به چالش کشیدند. در ابتدا کشتی‌های بخار اندک­اندک جای خود را در اقیانوس‌ها بازکردند. این کشتی‌ها به دلیل سرعت بالاتر و توان حمل کالای بیشتر توجه تجار و دولتمردان را به خود جلب کرده بودند. مطابق آماری که در سال 1903م. دی. ای. توماس (­D.A.Thomas) از مصرف زغال در نیمة دوم قرن نوزدهم داده بین سال‌های­1850م. تا 1900 م. استفاده از زغال برای کشتی‌های بخار انگلیسی پانزده برابر شده است. در­حالی­که این میزان در مصرف سوخت خانگی طی همین مدت فقط رشدی سه­برابر را نشان می­دهد D.A.Thomas, 1903:440)). این نوع کشتی‌ها به­خاطر الزام به حمل زغال مورد ­نیاز خود همواره دچار مشکل بودند. به­ویژه در سفرهای طولانی مانند سفر به دور قارة افریقا، عدم وجود ایستگاه­های انبار زغال در مسیر یا ناگزیر بودن استفاده از زغال‌های نامرغوب موجب نگرانی صاحبان این نوع کشتی‌ها بود Fletcher, 1958:559)). بیمة کالاهای حمل­شده توسط کشتی‌ها که از سویی اطمینان تولیدکنندگان و از سوی دیگر سود سرشار صاحبان کشتی‌ها را به­دنبال داشت، به­همراه ایجاد ایستگاه­های بین­ راه که دو کارکرد مهم تهیه زغال و نگه­داری کالاها را به عهده داشتند، از مشخصات کشتی­رانی جهانی در این دوره به­شمار می‌آیند. بیشترین سود را در این دوره انگلستان می‌برد که بهترین سیستم کشتی­رانی را در جهان داشت و نقش واسطه را بین کشورهای اروپایی و مشرق­زمین ایفا می‌کرد. تضمینی که ناوگان دریایی انگلستان به تولیدکنند­گان و صادرکنندگان کالاها می‌داد و حجمی از کالا که کشتی‌های آنان جابه‌جا می‌کرد از مهم‌ترین دستاوردهای انگلستان در این دوره بوده است. مدتی بعد با ساخت کشتی‌هایی آهنی و فولادی، که به دلیل سنگین­بودن نیاز کمتری به کالاهای پرحجم که تعادل کشتی را حفظ می‌کرد داشتند، همچنین اختراع موتورهای ترکیبی که مصرف انرژی را به نصف می‌رسانید، کشتی‌های بخار اهمیت بیشتری یافتند. (­ Fletcher, 1958:560) اما آنچه که باعث شد این کشتی‌ها دریاها را تحت کنترل خود درآورند افتتاح کانال سوئز بود. این کانال که در سال 1869م. افتتاح شد، تأثیر بسیاری بر کشتی­رانی جهان گذاشت.

کانال سوئز مسیر کشتی‌های اروپایی به سمت شرق را کوتاه نمود. تصویر فوق فاصلة بین لندن تا بمبئی را نشان می‌دهد که دوازده هزار و سیصد مایل فاصله به هفت هزار و دویست مایل کاهش یافته است.

کانال سوئز در نوامبر 1869م. افتتاح شد. این کانال مسیر اروپای غربی به اقیانوس هند از طریق دریای سرخ را به نسبت کیپ ‌تاون در جنوب آفریقا صدها مایل دریایی کم کرد، نیز، تقریباً مسیر اروپا به شرق را نصف نمود و مسیر به چین را به یک­سوم کاهش داد. (1939: 381-2 ­Wilson) این کانال در مسیری که از غرب مدیترانه بدان منتهی می‌شد در سه منطقه مالت، جبل­الطارق و پورت سعید انبارهای مناسبی از زغال را در اختیار کشتی‌های بخار قرار می­دادFletcher, 1958:559) .­­) ضمن این که این کانال به دلیل وضعیت جغرافیایی خاصی که داشت شرایط را برای کشتی‌هایی که با سرعت بیشتری از آن عبور می‌کردند، فراهم می‌نمود. یکی از این شرایط وجود بادهای دریای سرخ بود که عبور کشتی‌های بادبانی را دچار مشکل می‌ساخت. (Munro 2003:121) بنابراین در سال 1870 م. در­حالی­که کشتی‌هایی که به هند می‌رفتند تنها 10­ درصد از این مسیر عبور می‌کردند، در سال­ 1872 م. این نسبت به سی­و­هفت درصد افزایش یافت Fletcher,­1958:561)­­). ­بنابراین گفته شده که کانال چرخشی از توجه به کشتی‌های بادبانی به کشتی‌های بخار از خود نشان داد. البته این موضوع تنها مربوط به شرق نبود بلکه در کشتی­رانی تمام دنیا نیز تأثیر داشت. به­طور مثال کشتی­رانی استرالیا از سال 1869م. تا 1887­م. 17­درصد رشد کرد. بیشترین سود را در این دوره کشور انگلستان برد. اصطلاح مشهوری بود که می‌گفت: کانال سوئز با پول فرانسوی‌ها، زحمت مصری‌ها و به سود انگلیسی‌ها ساخته شده بود. در سال اول بعد از افتتاح این کانال فرانسه تنها در یک­پنجم کشتی‌هایی که از کانال سوئز عبور می‌کردند، سهم داشت. در­حالی­که انگلستان سه­پنجم آن‌ها را دارا بود. ولی به­مرور کاهشی را در سهم انگلستان مشاهده می‌کنیم، یعنی از 80­درصد سال­1880­م. به 76­درصد در سال 1890­م. رسید. با این وجود هیچ کشور مدیترانه­ای نتوانست سهم انگلستان را به­خود اختصاص دهد مگر آلمان که 16­درصد آن را در سال 1910م. به نفع خویش کرد.Fletcher, 1958: 565-7) ­­) به­هرحال کانال سوئز به چند دلیل موجب کاهش تجارت انگلستان و رشد تجارت سایر کشورهای اروپایی در این منطقه شد، هرچند که این تفاوت‌ها بعد از جنگ جهانی اول بیشتر خود را نشان داد. نخست آن که واسطه­گری انگلستان بین کشورهای شرقی و اروپایی از میان رفت. با کوتاه­شدن مسیر، آن کشورها به­راحتی می‌توانستند با کشورهای شرقی ارتباط برقرار کنند. به­همین­دلیل کارکرد کشتی‌های انگلیسی در بیمه­کردن کالاها، که پیش از آن درآمد بسیار بالایی را برای این کشور به­وجود می‌آورد نیز از بین رفت. از سوی دیگر انبارهای کالا و زغال انگلستان که در مسیر طولانی دور آفریقا حائز اهمیت بودند، نیز بلااستفاده ماندند. (Munro, 2003­: 125-7)

انعکاس افتتاح کانال سوئز در منابع ایرانی

در 17 نوامبر 1869 که برابر با 5 شعبان 1286 هـ.ق است کانال سوئز افتتاح شد. در این سال در ایران به دستور ناصرالدین شاه چند روزنامه چاپ می‌شد. روزنامة «دولت علیه ایران» که ادامة روزنامة «وقایع اتفاقیه» بود و از شمارة 472 به نام «دولت علیه ایران» منتشر شده بود تا شوال 1287هـ. ق ادامه داشت و از سال 1283هـ.ق ناصرالدین شاه دستور داده بود که در تهران چند روزنامه چاپ شود بنابراین روزنامة «دولت علیه ایران» تبدیل شده بود به روزنامة «دولتی بدون تصویر»، «روزنامة دولتی با تصویر»، «روزنامة ملتی» و «روزنامة علمی» (روزنامة علمیة دولت علیه ایران­). (صدرهاشمی­، 1363: ج2­، 7-302) در هیچ­کدام از این روزنامه‌ها خبری از افتتاح کانال سوئز نیست. از سال 1877 م/ 1294 هـ.ق روزنامة دیگری نیز به نام روزنامه علمی در تهران به چاپ می‌رسید که این روزنامه یک بخش به نام جغرافی داشت. این روزنامه نیز وقتی به معرفی کانال‌ها و بغاز­ها می‌پردازد اسمی از کانال سوئز نمی‌برد. ( روزنامة کانال تجارت علمی، 1294 هـ.ق : 2) روزنامه­های فارسی­زبان خارج از ایران نیز مانند اختر 1875.م/1292.هـ..ق، روزنامة حبل‌المتین 1892.م/1311 ه.ق، ثریا 1898.م/1316.هـ.ق و دیگر روزنامه‌ها همگی در سال‌های بعد از افتتاح کانال سوئز انتشار یافته‌اند، بنابراین به افتتاح این کانال اشاره­ای نکرده‌اند.

در میان کتاب‌ها نیز تنها اعتمادالسطنه در کتاب منتظم ناصری ضمن ذکر سال وقایع 1869.م /1286 هـ.ق وقتی که به رخدادهای اروپا می‌پردازد به مسافرت پادشاه اطریش به شرق برای افتتاح کانال سوئز اشاره دارد. (اعتمادالسلطنه، 1364 :1292) همچنین در «­سالنامة دولت علیه ایران» که در سال 1291 هـ.ق توسط اعتمادالسطنه نوشته شده در ذکر حوادث سال 1286 آمده است: «اتصال­دادن بحر سفید به بحر احمر به همکاری کمپانی فرانسه و به ریاست مسیو لسپس و اخراجات حفران مجری به حسب پول ایران هشتاد­و­شش کرور و دویست­و­پنجاه هزار تومان.­» (سالنامة دولت علیه ایران، 1291هـ.ق :13) بعد از آن کانال تجارت در منابع فارسی فقط در سال 1316 هـ.ق در «مرات­الوقایع مظفری» در بخش متمم وقایع حکومت مظفرالدین­شاه در سال 1316 هـ.ق به این کانال و این موضوع که تحت تسلط انگلستان است اشاره دارد. (ملک­المورخین، 1386 :361)

افزایش رفت­و­آمد کشتی‌های بخار به بنادر ایران بعد از افتتاح کانال کانال تجارت سوئز

تجارت ایران از طریق خلیج فارس در دوره­های مختلف همواره حائز اهمیت بوده است. در قرن نوزدهم میلادی که روسیه رقابت با انگلستان را آشکار نمود و به­خصوص با تسلطی که روسیه بعد از جنگ‌های روس و ایران بر شمال کشور یافت، نگرانی حفظ هندوستان، انگلستان را به تحرک بیشتر در منطقه خلیج فارس وادار کرد. طرح تقسیم ایران یکی از نتایج چنین امری بود. طرحی که سال‌ها به­طور عملی به­وجود آمده بود چنان­که پیش از قرارداد 1907 م. که به تقسیم ایران میان روس و انگلیس صحه می‌گذاشت نیز این تقسیم­بندی مشهود بود.

حضور کشتی‌های تجاری بریتانیا در سواحل ایران یک استثنا نبود. نیروی دریایی بریتانیا با قدرت تمام در همة کرانه‌ها حضور داشت. یکی از نکات مهم در این تغییر را می‌توان در این موضوع یافت که در اسناد، ابتدا کشتی‌های بخار با نام شرکت‌های تجاری مشخص می‌شدند در­حالی­که کشتی‌های بادبانی را با ملیت آن‌ها مشخص می‌کردند. اما با رشد تجارت جهان با بنادر ایران به تدریج اسم شرکت‌ها حذف شده و در همة موارد ملیت‌ها مشخص شده است.

از میان شرکت‌های تجاری که کشتی بخاری داشتند و با سواحل ایران در ارتباط بودند، بیشترین سهم را «بی­آی» (B.I) داشت. «بی­آی­» مخفف (British India steam navigation co.) بود که در اسناد با مخفف(B.I.S.N.Co) معرفی شده است. این شرکت که از سال 1852 فعالیت خود را آغاز کرده بود سه شعبه داشت که در سه شهر گلاسکو، لیورپول و کلکته سرمایه­گذاری کرده بود. (Munro, 2003, 24) «بی­آی» بین سال‌های1862 م. تا 1882م. از 32 فروند کشتی بخار با 21752 تن بار به 58 فروند کشتی با 98832 تن بار با شرق افزایش تجارت داشت ( Munro, 2003, 132) و از میانة دهة 1870 م. به­بعد نیز با بنادر ایران در خلیج فارس خطوط کشتی­رانی برقرار کرد تعداد این کشتی‌ها از 52 فروند در سال 1877 م. به 105 فروند در سال 1883م. در بنادر بوشهر، لنگه و بندر عباس رسیده بود. برای نمونه نگاه کنید به (Administration Rert of the Persian Gulf political residency. 1880: 105, 133, 206)

سرویس‌های بی­آی در بنادر ایرانی از 1877م. تا 1884 م. / 1293هـ.ق تا 1300هـ.ق

انتظار داریم که کانال مالی از تجارت قانونی با ایران محافظت کند

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: انتظار داریم مکانیزم کانال مالی ویژه در طول هفته‌ های آتی آغاز به کار کند تا از تجارت قانونی با ایران محافظت کند.

به گزارش گروه بین‌الملل ، فدریکا موگرینی» روز دوشنبه در نشست خبری با تاکید بر اینکه سازوکار ویژه مالی اروپا به منظور همکاری‌های مالی با ایران ظرف هفته‌های آینده اجرا می‌شود، افزود که قادر به ارائه جزئیات این سازوکار نیست، اما تصریح کرد که وزرای امور خارجه کشور‌های اروپا برای حفظ برجام اجماع دارند.
وی افزود: ایران به تمامی تعهدات خود پایبند بوده است، چنانچه آژانس بین المللی انرژی اتمی در ۱۳ گزارش پی در پی این مساله را تائید کرده است.
موگرینی به دیدار اخیرش با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان اشاره کرد و گفت که انتظار اروپا از ایران برای ادامه پایبندی به تعهداتش را منتقل کرده است.
وی افزود: ما همچنین متعهد هستیم که مردم ایران از مزایای لغو تحریم‌ها بهره‌مند شوند؛ حتی پس از آنکه آمریکا تصمیم گرفت که برخی از این تحریم‌ها را دوباره اعمال کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در همین رابطه گفت: وزرای خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام در نشست امروز پیشرفت‌های صورت گرفته درباره سازوکار مالی اروپا ارائه داده و ما از اقدامات آن‌ها حمایت کردیم.
موگرینی تصریح کرد که انتظار دارد این مکانیسم ظرف هفته‌های آینده و پیش از پایان سال جاری میلادی اجرایی شود تا از آن به عنوان راهکاری برای تشویق مراودات اقتصادی با ایران استفاده شود.
وی در ادامه عنوان کرد که اجرای برجام زمینه گفت: وگو‌های منطقه‌ای با ایران را فراهم کرده و در این رابطه به گفت: وگو‌های سطح بالا با مقام‌های ایرانی اشاره کرد.
او در این رابطه به حمایت ایران از تلاش‌های فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور یمن اشاره کرد و گفت: این نتیجه گفت: وگو‌های ما با ایران درباره مسائل منطقه‌ای بوده است و ایران از نفوذش بر حوثی‌ها استفاده کرد تا در مذاکرات صلح یمن در سوئد شرکت کنند.
موگرینی ادامه داد: ما معتقدیم که از طریق اجرای کامل برجام و گفت: وگو با ایران قادر هستیم تا سایر مسائلی که برای ما نگران کننده است از جمله موشک‌های بالستیک و بحران سوریه را حل و فصل کنیم.
وی با بیان این مطلب نتیجه گرفت که اجرای برجام، تنها دستور کار روی نیز نیست و این توافق زمینه گفت: وگودرباره سایر مسائل مختلف را ایجاد کرده است.

رشد سهم ایران در تجارت طلای سرخ از کانال بورس کالا

به منظور افزایش سهم ایران از تجارت جهانی زعفران و تبدیل شدن به مرجعیت قیمت دنیا، باید استانداردهای بین المللی در حوزه کیفیت و تولید زعفران تعریف شود و براساس این استانداردها، محصول روی تابلوی بورس کالا قرار گیرد.

به گزارش «کالاخبر»، بیش از یک سال از اولین عرضه زعفران در بورس کالا با هدف تامین منافع تولیدکنندگان و افزایش توان صادراتی این محصول می‌گذرد. ایران با تولید ۸۵ درصد از زعفران دنیا، در پله نخست ایستاده و به همین جهت می تواند داعیه دار معاملات بین المللی طلای سرخ باشد.

اما به منظور جهانی شدن این دادوستدها باید بستری شفاف همراه با استاندارهای بین‌المللی فراهم شود. این در حالی است که هم اکنون در دنیا بورس های کالایی محلی برای کشف عادلانه قیمت، شفافیت و اطمینان بخشی به طرفین معامله است. از این رو به نظر می رسد ورود زعفران به بورس کالا، گام مهمی در جهت هرچه بیشتر شدن سهم ایران در بازارهای جهانی است. چراکه تا پیش از این قیمت زعفران در کشور تابع نظر دلالان بود که فاصله بسیاری با قیمت های جهانی داشت. اما با عرضه و کشف قیمت این محصول ارزشمند در بورس، راه برای بین المللی و اصولی شدن تجارت زعفران هموار شد.

رضایت کشاورزان و تعاونی ها از بورسی شدن زعفران

در این رابطه نظر افضلی نماینده خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون کشاورزی گفت: از آنجاکه مهم ترین پیش شرط حضور در بورس، شفافیت است، عرضه زعفران در بورس کالا سبب کنار زدن معاملات غیرمطمئن و ناایمن برای کشاورزان شد. وی با بیان این موضوع که تا پیش از حضور زعفران در بورس کالا، سود چندانی عاید زعفران‌کاران نمی‌شد، گفت: چون یکی از مزایای بورس کالا کنار زدن دست دلالان و سفته بازان است، آغاز معاملات زعفران در بورس کالا سبب کوتاه شدن مسیر تولید تا مصرف طلای سرخ شد. از این رو با حذف دلالان، سود بیشتری نصیب کشاورزان و زعفران کاران می شود.

وی همچنین به رضایت کشاورزان و تعاونی های زعفران کاری از عرضه و معاملات زعفران در بورس کالا خبر داد و گفت: در جلساتی که با نمایندگان کشاورزان در استان خراسان داشتیم، آن ها ضمن اعلام رضایت از حضور زعفران در بورس کالا، نسبت به تداوم این روند از خود تمایل نشان دادند.

به گفته افضلی دیگر نقطه قوت معاملات زعفران در بورس کالا، امکان پیش‌فروش این محصول قبل از برداشت از طریق معاملات آتی زعفران است. بدین وسیله دیگر کشاورز در قبال پیش فروش محصول خود ریسکی را متحمل نمی شود. چراکه در حالت سنتی می بایست محصول خود را قبال چک و سفته پیش فروش می کرد اما با حضور در بورس کالا و امکان معاملات آتی، این ریسک نیز از سر راه کشاورزان کنار گذاشته شد. در مجموع از آنجاکه در بورس از هر دو طرف خریدار و فروشنده ضمانت های اصولی اخذ می شود، دادوستد در این بازار کمترین ریسک را برای طرفین معامله خواهد داشت.

نقش کشاورزان در تعیین قیمت ها

از سویی دیگر علی ابراهیمی نماینده استان مرکزی و دیگر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به مزایای بورس کالا در جهت رونق تولید زعفران گفت: یکی از کارکردهای اصلی بورس های کالایی، کشف عادلانه قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است و این یکی از مزیت های اصلی برای ورود کالاها به بورس محسوب می کانال تجارت شود. از این رو دادوستد زعفران در بورس کالا نیز سبب کشف قیمت واقعی این محصول شده است. چراکه تا پیش از این فقط دلالان و واسطه گران قیمت را تعیین می کردند و کشاورزان نقشی در کشف قیمت نداشتند. اما با ورود زعفران به بورس کالا، قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا شکل گرفت که کشاورزان نیز در آن نقش داشتند.

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان نکاتی پیرامون حضور زعفران ایرانی در بازارهای جهانی گفت: از آنجا ایران بزرگترین تولید کننده طلای سرخ در جهان است، کشاورزان و تولیدکنندگان زعفران باید عنوان تعیین کننده وضعیت و قیمت زعفران ایران در بازار جهانی باشند. از این رو تولیدکنندگان با استاندارد سازی و رعایت بهداشت در تولید محصول خود می توانند با تدوین یک الگوی مدرن، حقوق مشتری را در بازارهای جهانی رعایت کرده که در این حالت خریداران نیز به استقبال این محصول خواهند رفت.

تعریف استاندارهای بین المللی برای کشاورزان

از سویی دیگر علی حسینی تولید کننده و عضو شورای ملی زعفران تاکید کرد: اگر خواهان حضور فعال زعفران ایران در سطح بازارهای جهانی و بین المللی هستیم، باید زیرساخت‌های این موضوع را فراهم کنیم. وی یکی از این زیرساخت ها را، تعریف استاندارهای بین المللی برای کشاورزان جهت تولید محصول باکیفیت و قابل رقابت دانست. در نتیجه به کمک بورس بسترهای لازم ایجاد شده و فرصت خوبی فراهم می آید تا زعفران به صورت استاندارد از ایران به دنیا صادر شود زیرا از مسیر بورس، هم قیمت ها شفاف شده است و هم کشاورز امیدوار است که می تواند محصول خود را با شرایط مختلف و با قیمت های عادلانه و در فرصت های مناسب بفروشد.

این تولیدکننده زعفران یکی دیگر از راهکارهای تسریع در بین المللی شدن معاملات زعفران در بورس را بالا بردن سطح معلومات بورسی کشاورزان دانست و گفت: برای حضور فعال تر و پُررنگ تر کشاورزان و تولید کنندگان زعفران در بورس کالا می بایست بستری فراهم شود تا این قشر نیز بتوانند بدون واسطه در بورس کالا حضور داشته باشند.

حسینی در پایان با بیان این موضوع که برخلاف محصولات دیگر از قبیل پسته، تجار زعفران در دنیا محدود هستند گفت: ما در خراسان با در دست داشتن ۹۰ درصد تولید زعفران کشور، می توانیم ادعا کنیم بیش از هر فردی در دنیا زعفران را با گوشت و پوست خود لمس می کنیم. از این رو تجربیات همکاران ما در این حوزه می تواند برای پیشبرد هرچه بهتر معاملات زعفران در ایران و سطح جهان کارآمد باشد.

سفیر هلند: اروپا همچنان پیگیر کانال مالی تجارت با ایران است

سفیر هلند در ایران گفت: اتحادیه اروپا همچنان پیگیر کانال مالی تجارت با ایران است تا از این طریق بتواند ارتباط تجاری خود را با ایران همانند گذشته ادامه بدهد.

به گزارش آوا دیپلماتیک، ژاک ورنر در گفتگو با ایرنا افزود: با وجود اعمال تحریم های جدید علیه ایران و خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا به صورت مشخص برقرارداد برجام پایبند است.

وی اظهار داشت: امیدواریم در زمینه کشاورزی بتوانیم با ایران همکاری های مشترک داشته باشیم، زیرا هلند از لحاظ تولیدات کشاورزی و مواد غذایی کشور توانمند و با ظرفیتی است.

سفیر هلند در ایران با بیان اینکه بخش کشاورزی هلند دارای دانش فنی، تکنولوژی و نوآوری های قابل انتقال به ایران است، تصریح کرد: سعی داریم تا با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با ایران بتوانیم ارتباط تجاری ایران و هلند را حفظ کنیم.

وی درباره ظرفیت های بخش کشاورزی ایران گفت: ایران بازار بزرگی است و زیرساخت های فناوری در این کشور برای توسعه بخش کشاورزی مناسب است و این فرصت خوبی را ایجاد می کند که همکاری مشترکی بین دو کشور شکل بگیرد.

ورنر اضافه کرد: به عنوان سفیر هلند در ایران راه های مشارکت را در بخش هاش مختلف کشاورزی دنبال می کنیم و سعی داریم ارتباط بین شرکت های هلندی و ایرانی دو کشور را تسهیل کنیم.

سفیر هلند در ایران افزود: تولید و صادرات بخش کشاورزی ایران به دلیل تغییرات اقلیم ممکن است در آینده با مشکلاتی روبرو شود که ما می خواهیم با همکاری های مشترک و ارایه راهکارهایی بتوانیم به حفظ و توسعه تولیدات کشاورزی ایران کمک کنیم.

به گفته وی، هلند آمادگی دارد که این راه حل های نو آورانه را به ایران منتقل کند و با یکدیگر پیش برویم.

سفیر هلند ضمن ابراز تاسف درخصوص سیل اخیر در ایران گفت: شاهدیم که تاثیرات تغییر اقلیم و بروز سیل در ایران منجر به خسارت زیادی در این کشور شده و مشکلاتی را برای مردم پیش آورده است.

ورنر براین باور است که کشور هلند دارای دانش فنی و تکنولوژی برای مقابله با این اثرات و بلایای طبیعی است که در این زمینه ارتباط مشترکی با ایران برقرار کند.

وی گفت: راهکارهای مقابله با این اثرات وجود دارد و ما می توانیم با کمک به ایران این اثرات را کاهش بدهیم.

در این نمایشگاه بیش از یکصد شرکت داخلی و خارجی نوین ترین طرح ها، خدمات و صنایع مرتبط با حوزه های باغبانی، صنعت گلخانه سازی، نهاده ها، ماشین آلات، تجهیزات، آبیاری، گل و گیاه و صنایع وابسته را به نمایش گذاشتند.

در این نمایشگاه در کنار شرکت های داخلی نمایندگانی از کشورهای هلند، آلمان، فرانسه، اسپانیا، آذربایجان و اردن حضور پیدا کردند که این شرکت ها ضمن ارایه جدیدترین خدمات و تولیدات خود زمینه انتقال تکنولوژی های نوین حوزه های مختلف کشاورزی و تولید گل و گیاه را به داخل کشور فراهم می کنند.

این نمایشگاه با رویکرد تحقق اهداف وزارت جهاد کشاورزی جهت تولید پایدار، اقتصادی کردن تولید و سلامت محصولات با استفاده از راهبرد توسعه کشت گلخانه ای و مدیریت آب و آبیاری کشاورزی برپا شد.

پیام کانال مالی اروپا به تجارت خارجی ایران

دنیای اقتصاد : رئیس اتاق بازرگانی آلمان و ایران روابط تجاری دو کشور را طولانی و به‌طور چشمگیری قوی وصف و تصریح کرد که رفتارهای ضدایرانی آمریکا، نمی‌تواند تاثیر چندانی بر این روابط داشته باشد. مایکل توکاس اظهار کرد که تهدیدهای آمریکا علیه ایران تا حد زیادی بزرگ‌نمایی شده و شرکت‌های آلمانی از هم اکنون برای استفاده از سازوکار مالی اروپا موسوم به «اینس‌تکس» لحظه‌شماری می‌کنند.
اینس‌تکس یا «سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا» یک ابزار ویژه مالی است که در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹ (۱۱ بهمن ۱۳۹۷) توسط آلمان، فرانسه و انگلیس، برای تسهیل تجارت غیردلاری با ایران ایجاد شد. هدف اصلی از ایجاد این کانال مالی ویژه، دادن امکانات به شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی است تا بتوانند مجاری متعارف مالی خود را با ایران حفظ کنند. توکاس همچنین درباره تصمیم جدید آمریکا برای پایان دادن به معافیت‌های خریداران نفت ایران می‌گوید مطمئن نیست که کشورهای واردکننده نفت از ایران، حداقل به دلایل فنی، بتوانند به‌سرعت پالایشگاه‌های خود را با نفت دیگری تنظیم کنند. «ایرنا» در گفت‌وگویی با توکاس ارزیابی او را در مورد تصمیم آمریکا برای تمدید نکردن معافیت خریداران نفت ایران جویا شده است. او در پاسخ عنوان کرده است: این نمونه دیگری است از رفتار آمریکا که با هیچ‌کس درباره‌اش هماهنگی نکرده و هیچ سازمان بین‌المللی هم از آن پشتیبانی نمی‌کند. آنها اکنون در مرحله تلاش برای واردکردن بیشترین فشار بر ایران هستند، با پذیرفتن این ریسک که ایران ممکن است نسبت به این کار واکنش نشان بدهد. اما من مطمئن نیستم کشورهای واردکننده نفت از ایران واردات خود را قطع کنند. موضوع فقط نخریدن نفت ایران نیست؛ بلکه موضوع فنی در میان است. اینکه این کشورها پالایشگاه‌های خود را روی نفت ایران تنظیم کرده‌اند و به همین سادگی که در رسانه‌ها گفته می‌شود نمی‌توانند نفت کشور دیگر مثل عربستان را جایگزین آن کنند.

توکاس در مورد تاثیر رفتارهای آمریکا در تجارت بین ایران و آلمان نیز گفته است: تجارت بین ایران و آلمان به‌طور چشمگیری قوی است. با توجه به فشارهای آمریکا، در سال گذشته ما فقط شاهد یک کاهش ۹ درصدی در صادرات به ایران بوده‌ایم که خیلی زیاد نیست. همین حالا ما در تماس با بانک‌های ایرانی در ‌هامبورگ هستیم و می‌دانیم که آنها فعال هستند. از سویی شاهد گزارش‌های رسانه‌ها هستیم که تهدید آمریکا را با بزرگنمایی نمایش می‌دهند. ولی ما رابطه بسیار طولانی بین شرکت‌های متوسط آلمانی با ایران داریم که من می‌دانم بسیاری از آنها ادامه خواهد یافت. ما درحدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون یورو در ماه تجارت با ایران داریم. این حجم تجارت ماست و می‌تواند زیادتر شود. به همین دلیل ما نیازمند حمایت بیشتر از طرف دولت آلمان و ایران هستیم.

رئیس اتاق بازرگانی آلمان و ایران ارزیابی خود در مورد سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران و تاثیر آن بر تسهیل تجارت ایران با شرکت‌های اروپایی را هم این‌طور توضیح می‌دهد: «باید توجه کنید که این سازوکار یک پیام قوی سیاسی است. نشان دادن اینکه کشورهای اروپایی در مخالفت با آمریکا قدم برمی‌دارند، درحد خودش باارزش است. ولی در عمل این سازوکار هنوز درحال شکل‌گیری است. من می‌دانم که افرادی درحال فعالیت برای راه انداختن آن هستند ولی هنوز نتیجه عملی نداشته و طبیعتا مقداری زمان می‌برد. او با اشاره به تاثیر رفتارهای آمریکا بر اجرایی شدن سازوکار مالی افزوده است: درحال‌حاضر من هیچ واکنشی از سوی دولت‌های اروپایی در مورد اجرایی نشدن سازوکار مالی با قطع معافیت نفت از سوی آمریکا نمی‌بینم. اینس‌تکس اکنون یک ابزار کاملا جدید برای کشورهای اروپایی است و آنها باید آن را راه بیندازند. من یکی، دو نفر اصلی در اینس‌تکس را می‌شناسم و فکر نمی‌کنم رفتارهای آمریکا روی آن تاثیر بگذارد چون این موضوع ارتباطی با آمریکا ندارد. توکاس با اشاره به اشتیاق آلمانی‌ها برای همکاری با ایران عنوان کرده است: ما شرکت‌های زیادی داریم که درباره اینس‌تکس سوال می‌کنند و خواستار آن هستند که بلافاصله از آن استفاده کنند. ولی ما به آنها می‌گوییم که اجرایی شدن این سازوکار مدتی طول می‌کشد. ولی علاقه شرکت‌ها زیاد است. می‌دانید که شرکت‌های آلمانی بیش از ۱۳۰ سال است که در ایران فعال هستند. آنها به بقای خود و به تجارت با ایران در شرایط حساس ادامه خواهند داد. البته آنچه ما از دست می‌دهیم سرمایه‌گذاری‌های مشترک بزرگ با ایران خواهد بود که اکنون امکان‌پذیر نیست. اما روابط تجاری ادامه خواهد یافت و حفظ خواهد شد. البته من از طرف شرکت‌های ایرانی می‌شنوم که روال اداری برای انتقال پول و مجوز واردات این روزها سخت شده و سازمان‌های دولتی ایران باید سهم خودشان را از کمک به تجارت انجام بدهند