معامله در بورس کالا چه مزایایی دارد؟

مزایای الکترونیکی شدن معاملات در بورس کالا

کیمیا بامدادیان - گروه اقتصاد: بورس کالا بازاری متشکل و سازمان یافته است که در آن به‌طور منظم ک الا یا کالاهای معینی با روش‌هایی مشخص مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌طور معمول در این بازار تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالاهای خود را به خریداران عرضه می‌کنند.

بی‌شک از مهم‌ترین اهداف تاسیس بورس کالا ایجاد بازاری قانونمند، شفاف‌سازی معاملات و قیمت‌ها، حذف واسطه‌گری‌های غیرضروری و مبادله آزاد کالا بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان است. حضور مستمر نهادهای نظارتی، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و تاجران به همراه حضور کارشناسان و ناظران، بازاری شفاف و عاری از خلل در روند عرضه و تحویل کالا را نوید می‌دهد. درواقع خریداران و فروشندگان در بورس کالا با خیالی آسوده از خرید و فروش خود، از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می‌شوند. با آنلاین شدن معاملات بورس کالا، تحول بزرگی در این بازار رخ می‌دهد. درحال‌حاضر الکترونیکی شدن معاملات از مهم‌ترین محورهای اصلی بورس کالا است و موجب افزایش چشمگیر حجم، ارزش معاملات، نقدشوندگی و سهولت و شفافیت در بازار می‌شود.

افزایش سرعت و دقت
در این‌باره مدیر معاملات کالایی کارگزاری نهایت‌نگر معتقد است، دسترسی مستقیم مشتریان به سامانه معاملات برخط هم می‌تواند موجب افزایش سرعت و هم دقت معاملات در بورس کالا شود.
احمد بیات در گفت‌وگو با صمت به چگونگی دسترسی مشتریان به معاملات اشاره کرد و گفت: اکنون مشتریان برای انجام معاملات مشتقه به کارگزاری‌ها مراجعه نمی‌کنند و فرآیند سفارش کالا و انجام معاملات توسط کارگزاران حذف شده که این موضوع می‌تواند مشکلاتی مانند انجام نشدن به موقع سفارش‌های خرید را تا حدود بسیاری کاهش دهد.
بنابراین این اقدامات تاکنون انجام شده و مشتریان به‌طور مستقیم به معامله می‌پردازند و می‌توان امیدوار بود که در دیگر فرآیندهای معاملاتی بورس کالا نیز این روند اجرایی شود. وی شفافیت معاملات را یکی از مزایای معاملات برخط در بورس کالا عنوان کرد و گفت: سرمایه‌گذار در این نوع معاملات اطمینان دارد که سفارش او به‌طور دقیق و در زمان موردنظر وارد سیستم معاملات می‌شود. از سوی دیگر نقل‌وانتقال وجوه بدون نیاز به مراجعه حضوری در کسری از ثانیه انجام می‌گیرد. به این ترتیب سرمایه‌گذار مطمئن است اطلاعاتی که دریافت می‌کند، لحظه‌ای است و هیچ تاخیری ندارد و افرادی زودتر از او به این اطلاعات دسترسی ندارند که این موضوع می‌تواند باعث بهبود فضای رقابتی در بازار و موجب شفافیت در بورس کالا شود.
بیات یکی دیگر از مزایای معاملات برخط را مدیریت ریسک دانست و بیان کرد: به دلیل آنکه همه کنترل‌های لازم قبل از ارسال سفارش به سیستم معاملات انجام می‌شود، ریسک انجام نشدن معامله در سیستم معاملات برخط، بسیار کاهش می‌یابد. از سوی دیگر به سبب دسترسی بهتر مشتریان به سیستم معاملات، سرمایه‌گذاری در این بازار آسان‌تر می‌شود و زمینه ورود فعالان جدید به بازار فراهم خواهد شد که این موضوع نیز می‌تواند به توسعه بازار سرمایه بینجامد. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر آنکه باید برای مشتریان تازه‌وارد چه تدابیری اندیشیده شود، اظهار کرد: با توجه به آنکه امکان دارد سرمایه‌گذاران بر خط آشنایی کافی با بورس کالا نداشته باشند، باید مانند مشتریان بورس اوراق بهادار آشنایی حداقلی برای آنها در نظر بگیرند. به عبارت دیگر تمهیداتی اندیشیده شود و تنها به سرمایه‌گذارانی اجازه انجام معاملات آنلاین داده شود که از حداقل آشنایی با این بازار برخوردار باشند.

افزایش شفافیت
دراین‌باره مدیر کالایی شرکت کارگزاری بانک کشاورزی معتقد است، معاملات برخط در بورس کالا تاثیرات بسیار مثبتی خواهد داشت و موجب شفافیت معاملات در این بازار خواهد شد. سیدمحمود حسینی‌پور در گفت‌وگو با صمت با اشاره به اینکه قرارگیری مشتریان در روند معاملات بورس کالا موجب علاقه‌مندی آنها خواهد شد، بیان کرد: هنگامی که مشتریان در همه فرآیندهای معاملاتی قرار بگیرند، از شفافیت آن اطلاع مناسبی کسب می‌کنند و این موضوع موجب ترغیب افراد به معامله و خریداری از بورس کالا می‌شود. وی به کم اطلاعی افراد از معاملات بورس کالا اشاره کرد و گفت: بسیاری از افراد در کشور ما از کارآیی و چگونگی معاملات در بورس کالا اطلاع کافی ندارند و در نتیجه محصولات مورد نیاز خود را با قیمت‌های متفاوت از خارج این بازار خریداری می‌کنند اما در صورتی که به این گروه اطلاع مناسبی داده شود، به‌طور قطع از مشتریان بورس کالا خواهند شد. حسینی‌پور بیشترین تاثیر شفافیت را در اوراق مشتقه بورس کالا دانست و بیان کرد: معاملات الکترونیکی بورس کالا موجب شفافیت و دقت در معاملات می‌شود. برای نمونه اگر پیش‌بینی شود که معاملات رو به افزایش است و آمار مربوط به همان لحظه باشد، مشتریان تمایل بیشتری به خرید کالا دارند اما در صورتی‌که آمار و اطلاعات مربوط به روز گذشته باشد، پیش‌بینی نیز سخت‌تر خواهد شد.

کاهش محدودیت‌ها
در این‌باره سیاوش سلیمانی، کارشناس بورس کالا در گفت‌وگو با صمت به مزایای معاملات بر خط بورس کالا اشاره کرد و گفت: معاملات برخط می‌تواند خطای انجام معاملات را کاهش دهد و سفارش‌های خرید مشتریان با سرعت و دقت بیشتری انجام شود. از سوی دیگر از آنجایی که نیازی به حضور سرمایه‌گذاران در کارگزاری‌ها نیست، افراد مختلف از شهرهای گوناگون می‌توانند به سرعت و به‌راحتی به انجام معامله بپردازند و موجب استقبال بیشتر افراد از معاملات بورس کالا می‌شود. وی مزیت دیگر معاملات برخط را افزایش روزهای کاری دانست و اظهار کرد: درحال‌حاضر معاملات بورس کالا از محدودیت زمانی برخوردار است اما معاملات بر خط این امکان را می‌دهد که مشتریان از محدودیت‌های کمتری برخوردار شوند و موجب افزایش حجم معاملات شود. سلیمانی افزایش حجم معاملات را به نفع بورس کالا دانست و بیان کرد: هنگامی که در بازاری حجم معاملات افزایش‌یابد، به‌دنبال آن نقدشوندگی نیز در آن بازار افزایش می‌یابد و می‌تواند به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری به‌شمار آید. در مقابل هرچه بازاری نقدشوندگی کمتری داشته باشد و یرای ورود به آن به حجم سرمایه بیشتری نیاز باشد، افراد کمتری از آن استقبال می‌کنند.

چگونه می‌توان از بورس، میلگرد خرید؟ مراحل خرید میلگرد از بورس

حضور در بورس کالا، یکی از روش‌های خرید میلگرد است. با توجه به حضور دلالان و سودجویان در بازار آهن‌آلات، ایجاد نوسانات غیرمعقول در بازار با تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت مقرر گردید از سال 1382 سازمان بورس کالا تشکیل شود.

عرضه مستقیم قطعات فولادی مانند میلگرد در بازار بورس کالا به‌منظور کاهش آشفتگی بازار، ثبات قیمت و ایجاد گردن شرایط بهتر برای خریداران این محصولات ایجاد شد؛ اما حضور در بورس کالا و نحوه خرید از آن قوانین و شرایط خود را دارد که در این مقاله سعی شده در مورد مراحل خرید میلگرد از بورس کالا صحبت کنیم. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

فایل صوتی این مطلب

ویدئو مراحل خرید میلگرد از بورس

خرید میلگرد از بورس

بورس کالا به‌عنوان یک بازار فیزیکی برای عرضه مواد اولیه موردنیاز کارخانه‌ها به‌منظور تثبیت قیمت کالاها تأسیس گردید. خرید قطعات فولادی مانند میلگرد و آهن در این بازار از قوانین و محدودیت‌های خاصی پیروی می‌کند اما با توجه به اینکه در این بازار مقدار عرضه و تقاضا مشخص‌کننده قیمت کالا است به همین دلیل می‌توان معاملات مطمئنی را انجام داد .

به‌منظور جلوگیری از ورود سودجویان یا دلالان به بازار بورس، یکی از لازمه‌های حضور در بورس کالا، ورود به‌عنوان تولیدکننده محصولات است و یا اگر به‌عنوان یک خریدار وارد می‌شوید باید تمامی اطلاعات هویتی خود را ثبت نمایید .

شرط دیگر برای خرید میلگرد و حضور در بورس کالا مشخص نمودن میزان و حجم خرید محصول موردنظر است که در معامله در بورس کالا چه مزایایی دارد؟ تالارهای مختلف باید از یک مقدار تعیین‌شده بیشتر باشد که این مقدار می‌تواند 20، 110 یا 220 تن باشد .

در بورس کالا، یکی از روش‌های خرید میلگرد است. یعنی به نوعی می‌توان گفت که بورس یکی از راه‌های خرید میلگرد دولتی است. با توجه به حضور دلالان و سودجویان در بازار آهن‌آلات، ایجاد نوسانات غیرمعقول در بازار با تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت مقرر گردید از سال 1382 سازمان بورس کالا تشکیل شود .

عرضه مستقیم قطعات فولادی مانند میلگرد در بازار بورس کالا به‌منظور کاهش آشفتگی بازار، ثبات قیمت و ایجاد گردن شرایط بهتر برای خریداران این محصولات ایجاد شد؛ اما حضور در بورس کالا و نحوه خرید از آن قوانین و شرایط خود را دارد که در این مقاله سعی شده در مورد مراحل خرید میلگرد از بورس کالا صحبت کنیم. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید .

مراحل خرید میلگرد در بورس کالا

برای خرید میلگرد در بورس کالا، لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:

انتخاب کارگزار مناسب

برای خرید میلگرد و تیرآهن در اولین گام شما به‌عنوان یک شخص حقوقی یا حقیقی برای انجام معاملات خود (ارائه سفارش خرید، خریدوفروش سهام) باید یکی از کارگزاران مورد تائید سازمان بورس اوراق بهادار را انتخاب نمایید تا تمامی امور مربوط به ارائه سفارش، خریدوفروش سهام را برای شما انجام دهد.

دریافت کد مشتری

پس از انتخاب یک کارگزاری مناسب، برای حضور در سازمان بورس و فعالیت در بازار نیاز به کد مشتری دارید که باید از طریق بورس کالا نسبت به دریافت آن اقدام کنید. دقت نمایید که مرحله دریافت کد تنها یک‌مرتبه انجام می‌شود و هر خریدار باید از طریق کارگزاری خود اقدام به دریافت آن نماید.

اگر شما به‌عنوان یک فرد حقیقی اقدام به دریافت کد مشتری کرده‌اید به این مدارک نیاز دارید:

• تصویر کپی از صفحات شناسنامه
• تصویر کپی از کارت ملی
• فرم درخواست کد مشتریان حقیقی که دارای اطلاعاتی ازجمله شماره‌حساب متقاضی، آدرس، کد پستی، تلفن و … است.

و اگر به‌عنوان یک فرد حقوقی هستید به مدارکی مانند:

• تصویر روزنامه رسمی ثبت شرکت
• تصویر شناسنامه و کارت ملی تمامی اعضا هیئت‌مدیره
• تصویر روزنامه آخرین تغییرات شرکت
• لیست صاحبان امضا
• لیست تمامی سهامداران بالای 10 درصد
• ارائه شماره‌حساب جاری شخص حقوقی

نیاز دارید. در این حالت در تمام مدت انجام معاملات تنها اشخاص حقوقی می‌توانند این فرآیند را اجرا نمایند.

فرم درخواست خرید

در این مرحله به‌منظور هر بار خرید باید یک فرم سفارش شامل اطلاعاتی مانند نوع کالا، نام تولیدکننده و حداکثر مقدار قیمت خرید را تعیین و فرم را تکمیل نموده و تحویل کارگزار مربوطه دهید.

بررسی امکان خرید

پس از تکمیل فرم، کارگزار امکان خرید مورد شمارا بررسی نموده و در برخی موارد می‌تواند برای عرضه کالا با تولیدکننده رایزنی‌هایی انجام دهد.

دقت کنید که در صورت خرید میلگرد، مقدار 10 درصد از مبلغ آن به‌منظور پیش‌پرداخت و تضمین تعهدات خریدار به‌حساب کارگزاری واریز می‌شود و کارگزار در صورت به وجود آمدن تخلف می‌تواند از آن برداشت نماید.

علاوه بر این با توجه به اینکه میلگرد یکی از محصولات صادراتی است مبلغ 5 درصد از ارزش کل معامله نیز به‌حساب کارگزاری واریز می‌شود.

خرید کالا

در این مرحله با توجه به روند خرید کالا در بورس، کارگزاران طبق قیمت فولاد عرضه‌شده بر روی تابلو نمایش بورس، مطابق با نوع درخواست خریدار در میزان، نوع، تعداد و مبلغ میلگرد با دیگر کارگزاران رقابت می‌کند و کالا را در صورت کافی بودن باقیمت مناسب خریداری می‌کند.

کسر کارمزدهای کارگزاری

پس از خرید میلگرد توسط کارگزاری، تمامی اطلاعات کالا ازجمله حق‌الزحمه کارگزاری، عوارض بورس و قانونی توسط کارگزار تنظیم و برای خریدار ارسال می‌شود. خریدار فرصت دارد باقیمانده مبلغ را تا ساعت 10 صبح روز سوم کاری به‌حساب بورس مدرج شده واریز و فیش بانکی (نام واریز کننده بانام خریدار باید یکسان باشد) را به کارگزاری تحویل نماید.

در غیر این صورت معامله فسخ‌شده و خریدار موظف است مبلغی را به‌عنوان کارمزد کارگزار خود و فروشنده (برداشت از همان محل اولیه بیعانه) بپردازد.

تسویه کل مبلغ خریداری‌شده

پس از بررسی خرید و واریز مبلغ باقیمانده توسط خریدار، کارگزار کل مبلغ خریداری‌شده را تسویه نموده و پس از تکمیل مدارک و صدور حواله فروش آن را به کارگزار فروشنده تحویل می‌دهد.

در این مرحله نوع حمل بار و آدرس محل تخلیه توسط خریدار مشخص می‌شود و کارگزار موظف است تمامی مراحل را پیگیری نماید و پس‌ازاین حواله فروش صادر می‌شود.

نکات مهم در خرید میلگرد از بورس

• با توجه به شرایط بازار تعداد زیادی از تولیدکنندگان و کارخانه‌های میلگرد در بورس کالا، محصولات خود را به‌صورت سبد میلگرد ارائه می‌دهند.
• روزهای خرید میلگرد در بورس کالا چهارشنبه‌ها و در ساعت 11 انجام می‌شود.
• قیمت‌ها به‌صورت رقابتی در بورس کالا تعیین می‌شود.
• تعداد کارگزاری‌های رسمی در بورس کالا حدوداً 90 عدد می‌باشد.
• خریدار برای تسویه مبلغ به مدت 3 روز کاری فرصت دارد، در صورت تأخیر خریدار برای تسویه مبلغ، مقدار 0.25 درصد ارزش معامله به‌صورت روزانه به‌عنوان جریمه باید به فروشنده بپردازد که این روند تا 10 روز کاری ادامه دارد و پس‌ازآن معامله فسخ می‌شود و باید مبلغی را به‌عنوان جریمه به کارگزار خودپرداخت نماید.

مزایای خرید میلگرد از بورس کالا

با توجه به شرایط فعلی در بازارهای آزاد، انجام معاملات در بورس کالا تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند تأثیر مستقیمی بر قیمت آهن‌آلات داشته باشد.

قیمت‌گذاری عادلانه با توجه به مقدار عرضه و تقاضا، اطمینان از اصالت کالا با توجه به اعتبار تولیدکننده، شفاف بودن قیمت‌ها، امکان مقایسه قیمت میلگرد، امکان جریمه فرد خریدار در صورت عدم پرداخت به‌موقع و یا انصراف از خرید و از همه مهم‌تر انجام معاملات آنلاین و رها شدن از سختی‌های بازارهای سنتی می‌تواند ازجمله مزایای خرید در بورس کالا باشد که علاوه بر این توانسته است تعادل را در بازار به وجود آورد. برای اینکه در مورد قیمت آهن در بورس کالا اطلاع داشته باشید، می‌توانید روی لینک مربوطه کلیک کنید.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد خرید میلگرد از بورس کالا صحبت شد؛ با توجه به مطالب گفته‌شده می‌توان نتیجه گرفت که قیمت‌گذاری بر اساس میزان عرضه و تقاضا در بورس کالا، نتایجی مثبت و ارزنده در صنعت فولاد و چرخه اقتصادی کشور به وجود آید. اگر به دنبال اطلاع از قیمت میلگرد هستید، می‌توانید به‌صورت روزانه به سایت اصفهان آهن مراجعه کنید و پس از بررسی قیمت‌ها نسبت به خرید محصول موردنظر اقدام نمائید.

بورس کالا و مزایای خاص آن

بورس کالا در واقع بازار منسجمی می باشد که تولیدکنندگان کالاهای مختلف در این بازار رو به عرضه کالاهای خویش می آورند. این کالاهای عرضه شده می بایست طی مراحلی به صورت کارشناسی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند و با نرخ قیمت گذاری توسط کارشناسان خبره بورس کالا در نهایت وارد بازار می شوند. معمولا در بازار بورس کالا، انواع کالاهای خام و فرآوری نشده نظیر فلزات، پنبه، گندم، برنج و… معامله و دادوستد می شوند.

تاریخچه و پیش گفتاری در مورد بورس کالا

در راستای یافتن تاریخچه ای برای بورس کالا طبق تحقیقات انجام شده نتایج حاکی از آن است که پیدایش و تکامل بورس کالا در چرخه اقتصادی کشورهای جهان به قرن 19 به بعد بر می گردد که در راستای نارسایی ها در بازارهای سنتی و نیز نوسانات کاذب و نبود شفافیت حاکم بر کشف قیمت ها و نبود تضمین های لازم معامله گران رو به راه اندازی بورس های کالایی در کشورهای جهان آورده اند. بنابراین طبق این شرایط نظامی سازمان یافته برای دادوستد و نیز توزیع کالاها در کشورهای مختلف پدید آمد که به تمامی کشورهای جهان نفوذ نمود. به همین منظور امروزه شاهد دایر گشتن صدها بورس کالا در سراسر جهان هستیم.

بورس کالا در ایران

در مورد بورس کالا در ایران می توان اینگونه اذعان داشت که این بورس در راستای به تحقق نشستن برنامه های توسعه بر حسب شورای عالی بورس به راه اندازی و گسترش بورس های کالایی در ایران روی آورده اند. در شهریور ماه 1382 نخستین بورس کالا در ایران تحت عنوان بورس فلزات راه اندازی شد و در شهریور ماه سال 1383 بورس کالای کشاورزی فعالیت خویش را در این زمینه شروع نمود. امروزه ما شاهد ارکان و پایه های اساسی و اولیه بورس کالا در ایران هستیم که این ارکان را «مجمع عمومی»، «هیئت مدیره»، «مدیرعامل»، «بازرس/ حسابرس» تشکیل می دهند.

مزایای خرید و فروش بورس کالا

خرید و فروش بورس کالا با توجه به آموزش بورس و آموزش های اولیه در خصوص آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادین صورت گرفته است و پس از آشنایی اینک به برخی از مهمترین مزایای آن اشاره می کنیم. به عنوان مثال یکی از مزایای عمده در زمینه بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم کننده بازار می باشد که تمامی تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و تاجران کالا از مزایای قوانین و مقررات حاکم بر بورس با حضور این نهادها برخوردار خواهند شد.

از دیگر مزایای ممکن در این راه می توان به موارد زیر اشاره ورزید:

1- معاملات بورس کالا، سازمان یافته، نظام مند، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه می باشد.
2- تضمین کیفیت و کمیت کالا و مبلغ و مدت معامله در بورس کالا اعمال می گردد.
3- با حذف رانت می توان فساد را در بازار معاملاتی ریشه کن نمود.
4- پذیرش کالا در راستای فروش آن منوط به استانداردهای اجباری است که در نهایت کیفیت کالا را تضمین می کند.
5- امنیت بالا در بورس کالا شکل می گیرد.
6- در صورت بروز هر گونه اختلافی در بازار معاملاتی، می توان جهت بررسی و رسیدگی به دعاوی مطرح شده آن ها را به مراجع اختصاصی واگذار نمود.
7- بخشی از هزینه های وابسته به فروش و بازاریابی با توجه به وجود بازار مستقیم و بدون واسطه در بورس کالا وجود دارد.

بازار بورس انرژی چیست؟

بورس انرژی چهارمین بورس فعال در بازار سرمایه کشور است. این بازار به همراه بورس اوراق بهادار، بورس کالا و فرابورس چهارضلعی سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران را می‌سازند.

انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل‌‏های انرژی در بورس انرژی صورت گرفته و وزارتخانه‌‎های نفت، نیرو و وزارت‌خانه صنعت و معدن و همچنین شرکت‌های مرتبط با این وزارت‌خانه‌ها به عنوان بازیگران اصلی این بازار شناخته می‌شوند. بورس انرژی ایران به عنوان یک بورس کالایی، تشکلی خودانتظام دارد و شرایط سرمایه‌گذاری در آن کمی متفاوت‌تر از بورس‌های دیگر است. در این نوشتار از جزئیات بورس انرژی و چرایی ایجاد، نحوه فعالیت و سازوکار خریدوفروش در آن خواهیم گفت.

بورس انرژی در آستانه 10 سالگی

هفدهم تیرماه سال 91 بود که بورس انرژی با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور به صورت شرکت سهامی عام متولد شد و معاملات برق، قطران و زغال‎سنگ نخستین معاملات ثبت ‌شده برای این بازار بود. بورس انرژی ایران مأموریت اصلی خود را مرجعیت کشف قیمت حامل‌های انرژی در منطقه خاورمیانه دانسته و به صورت کلی هدف از تأسیس شرکت بورس انرژی را می‌توان دو موضوع زیر دانست:

1. انجام معاملات حامل‌‏های انرژی و اوراق بهادار؛
2. فراهم آوردن دسترسی منصفانه و آماده‌سازی بسترهای معاملاتی برای نهادهای متولی در بازارهای انرژی؛

در همین راستا باید وزارتخانه‎‌های نفت، نیرو و صنعت و معدن و تجارت و شرکت‎‌های ملی نفت ایران، ملی صنایع پتروشیمی، ملی پالایش و پخش فرآورده‎‌های نفتی ایران، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست را مهره‌های اصلی بورس انرژی ایران خواند.

کلیه حامل‌‏های انرژی که امکان کشف عادلانه قیمت برای آن‌ها وجود داشته باشد و سابقه فعالیت قابل اتکاء عرضه‏‌کننده در بازار کالای مورد پذیرش داشته باشند، امکان معامله در بورس انرژی را دارند.

چرا بورس انرژی؟

یکی از بهترین و شفاف‌ترین مکانیزم‌های قیمت‎‌گذاری محصولات را می‌توان عرضه آن‌ها در بورس دانست و با توجه به اینکه ایران یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت و گاز در جهان بوده و ذخایر و منابع هیدروکربونی فراوانی دارد، نمی‌توان فرصت حضور در بورس انرژی را نادیده گرفت. بورس انرژی با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمت‎‌های تعادلی حامل‌‏های انرژی را امکان‌پذیر می‌کند که می‌تواند نقش مؤثری در رشد و پویایی اقتصاد کشور داشته باشد.

7 ویژگی بورس انرژی ایران عبارت است از:

1. عرضه محصولات در رینگ داخلی و بین‌‎الملل
2. داشتن سازوکار شفاف و منصفانه
3. امکان تأمین مالی و پوشش ریسک
4. تأمین کالاهای مورد نیاز مصرف‎‌کنندگان
5. کاهش هزینه‌‎های معاملاتی
6. کاهش ریسک‎‌های معاملاتی
7. وجود قراردادهای استاندارد و چارچوب مقرراتی جامع

انواع بازار در بورس انرژی ایران

بازار بورس انرژی ایران دارای 3 بازار فعال به نام بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار فرعی است.

1. بازار فیزیکی بورس انرژی: در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس انرژی مورد معامله قرار می‌گیرند.
2. بازار مشتقه بورس انرژی: خرید و فروش اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بازار مشتقه بورس انرژی، امکان‌پذیر است.
3. بازار فرعی بورس انرژی: در بازار فرعی بورس انرژی، کالاهای تک‌محموله‌ای و خارج از گونه، معامله می‌شوند.

بازار فیزیکی بورس انرژی

بازار فیزیکی بورس انرژی در ایران شامل سه تابلو برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی می‌شود. در بازار فیزیکی همچون بازار فیزیکی بورس کالا معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام می‎‌پذیرند که برای آشنایی با هر کدام از این قراردادها، شما را به خواندن مقاله « بازار بورس کالا چیست؟ » دعوت می‌کنیم.

معاملات بازار فیزیکی با توجه به تعداد عرضه‌‏کنندگان، در یک نماد معاملاتی صورت گرفته و عرضه نیز به سه روش حراج حضوری، معاملات تمام الکترونیکی و عرضه یکجا انجام می‌‏گیرد. مشتریان حقیقی امکان خرید در بازار فیزیکی را نداشته و این بازار مختص مشتریان حقوقی است.

بازار مشتقه بورس انرژی

معاملات در بازار مشتقه به صورت تمام الکترونیکی صورت می‌گیرد و این بازار شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله می‌شود؛ نکته حائز اهمیت این است که تابلوهای بازار مشتقه دو رینگ داخلی و بین‌‏المللی را شامل می‌شود. در بازار مشتقه اشخاص حقیقی نیز با شرایط خاص، حق معامله را دارند.

انجام معاملات در بورس انرژی

خریداران و فروشندگان که مایل به معامله در بورس انرژی هستند موظف به دریافت کد انرژی از کارگزاری‌های معتبر هستند. علاقه‌مندان به منظور کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت کارگزاری بانک مسکن مراجعه کنند. به صورت کلی خرید و فروش در بورس انرژی شامل قواعد و چارچوب‌هایی است و این حوزه بیشتر مورد توجه صاحبان کسب وکار قرار می‌گیرد. برای بررسی کالا و محصولات مورد معامله نیز می‌توانید به سایت شرکت بورس انرژی مراجعه کنید.

حضور در بورس انرژی ایران چه مزایایی دارد؟

با توجه به اینکه بورس انرژی زیرمجموعه بورس کالا محسوب می‌شود، کالاهایی که در بورس انرژی ایران به فروش می‌رسند از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند. بر اساس ماده 6 قانون توسعه ابزارهای نوین مالی، 10 درصد از مالیات بر در‎آمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس‌های کالایی همچون بورس انرژی پذیرفته شده و به فروش می‌‎رسند، از بخشودگی مالیاتی برخوردارند.

همچنین خرید و فروش کالاهای پذیرفته شده در بورس‎ انرژی بر اساس ماده 17 قانون توسعه ابزار‎های مالیاتی جدید و بندهای قوانین بودجه سنواتی، معاف از تشریفات مزایده و مناقصه معامله در بورس کالا چه مزایایی دارد؟ است.

تأمین کالا از طریق فرایندی شفاف برای متقاضیان، یکی دیگر از مزایای بازار بورس انرژی است. با فعالیت در این بازار، بسیاری از هزینه‌های معاملاتی برای مشتریان، در مقایسه با معاملات خارج از بورس و همچنین ریسک‌های معاملات نیز کاهش یافته است.

کلام آخر

صاحبان کسب و کار و افراد حقوقی که برای ادامه فعالیت‌های صنعتی خود نیاز به حامل‌های انرژی مانند برق، نفت و گازوئیل دارند، می‌توانند در بازار بورس انرژی، محصولات خود را تأمین کنند. همچنین عرضه‌کنندگان حامل‌های انرژی نیز در این بازار کالای خود را با قیمت‌های منصفانه عرضه می‌کنند. با توجه به این که ایران سرشار از منابع طبیعی انرژی است، نقش این حامل‌ها و بازار بورس انرژی در اقتصاد، بسیار مهم و حیاتی است.

رشد بنیادین بورس‌کالا در زمین فولاد و سیمان

دنیای معدن- راضیه احقاقی : سال ۱۴۰۰ زمان رونق معاملات بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران بود؛ اما این دستاورد شامل حال معاملات فیزیکی شد و بازارهای مشتقه و مالی بورس‌کالای ایران از آن بی‌‌‌نصیب ماندند. پذیرش محصولات جدید همچون سیمان در رینگ‌صنعتی بورس‌کالای ایران با هدف خروج از نرخ‌‌‌گذاری دستوری و الزام عرضه کل محصولات زنجیره آهن و فولاد به عرضه در بورس کالا، در عین رشد نرخ محصولات گروه‌‌‌های پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی در بازارهای جهانی، از جمله دلایل افزایش حجم و ارزش معاملات بازار فیزیکی بورس‌کالا بود.

به این ترتیب رونق معاملات بازار فیزیکی بورس‌کالا با تکیه بر مزایای این بازار برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان حاصل شد. در حالی که رونق معاملات در بازار مالی و مشتقه بورس کالا می‌‌‌تواند مزایای به مراتب بالاتری برای زنجیره تولید، فروش، اقتصاد کشور و حتی سیاستگذار به همراه داشته باشد؛ اما همچنان تعمیق قابل‌توجهی در این بازارها در سال ۱۴۰۰ رخ نداد. عدم‌تعمیق واقعی بازار مالی و مشتقه بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ همچنان بر اثر قوانین مالیاتی رقم خورد. البته با تصویب حذف دریافت مالیات ارزش افزوده در معاملات گواهی سپرده کالایی در قانون بودجه ۱۴۰۱ و در صورت اجرایی شدن این قانون مصوب بودجه‌‌‌ای، امید می‌رود که امسال فرصتی برای تعمیق معاملات بازار مالی و مشتقه بورس کالا به وجود آید.

پذیرش‌‌‌هایی با هدف عبور از نرخ‌‌‌گذاری دستوری

بررسی روند معاملات بازار فیزیکی بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ از افزایش ۱۲۸درصدی حجم معاملات نسبت به مدت مشابه در سال قبل (۱۳۹۹) و افزایش ۱۰۲درصدی ارزش معاملات در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه قبل حکایت دارد. بخش قابل‌توجهی از افزایش حجم و ارزش معاملات در سال ۱۴۰۰ مربوط به معاملات گروه صنعتی و معدنی در این بازار است. پذیرش محصولات جدید در رینگ صنعتی بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ و الزام به عرضه کل محصولات زنجیره فولاد از ابتدا تا انتهای زنجیره در این بازار باعث شد تا بر رونق معاملات بازار فیزیکی در سال ۱۴۰۰ افزوده شود.

استفاده از مزیت بورس کالا برای خروج از نرخ‌‌‌گذاری دستوری از مهم‌ترین دلایل رونق معاملات بازار فیزیکی بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ بود. با توجه به ماده۱۸ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای اجرای سیاست‌‌‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی دولت مکلف شده است تا کالای پذیرفته‌شده در بورس را از نظام قیمت‌گذاری خارج کند. ظرف سال‌های گذشته بخش عمده‌‌‌ای از محصولات از نظام نرخ‌‌‌گذاری دستوری خارج شده بودند؛ اما همچنان نرخ‌‌‌گذاری برای کالایی همچون سیمان و حتی به‌‌‌نوعی سنگ‌‌‌آهن وجود داشت. در این شرایط تولیدکنندگان سیمان کشور در سال ۱۴۰۰ درصدد برآمدند تا با پذیرش محصولات تولیدی خود در بورس‌کالا بتوانند از فرآیند قیمت‌گذاری دستوری خارج شده و امکان فروش محصول خود در بازاری شفاف و رقابتی را به‌‌‌ دست آورند. در عین حال در سال ۱۴۰۰ تمامی حلقه‌‌‌های ابتدایی زنجیره آهن و فولاد ملزم به عرضه در بازار فیزیکی بورس کالا شدند. بهای محصولات ابتدایی زنجیره فولاد بر اساس ضریبی از قیمت فولاد صادراتی کشور تعیین می‌‌‌شد؛ اما با پذیرش این محصولات در بورس کالا فرصتی برای کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا به وجود آمد. به این ترتیب با پذیرش این محصولات جدید در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در سال ۱۴۰۰ این بازار با افزایش حجم و ارزش معاملات و در واقع رونق روبه‌‌‌رو شد که این موضوع از سویی دستاوردی برای بورس کالا و نهادهای سیاستگذار بود و از سوی دیگر به شفافیت در روند معاملات نیز کمک کرد.

صعود ارزش با محوریت صعود قیمت‌های جهانی

در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۵۷میلیون تن محصول از رینگ صنعتی بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفت که این رقم نسبت به حجم معاملات در سال قبل رشد ۳۱۸درصدی داشت. همچنین ارزش معاملات رینگ صنعتی و معدنی بورس‌کالای ایران در سال ۱۴۰۰ به ۳۷۰‌هزار میلیارد تومان رسید که این رقم نیز نسبت به ارزش معاملات در سال قبل رشد ۱۲۳درصدی داشت. رشد ۳۱۸درصدی حجم معاملات در گروه صنعتی در حالی که ارزش معاملات افزایش ۱۲۳درصدی داشت، عمدتا متاثر از پذیرش سیمان در این بازار در سال ۱۴۰۰ بود. ارزش ریالی سیمان نسبت به وزن آن در قیاس با اغلب دیگر محصولات مورد معامله در رینگ صنعتی همچون فولاد، مس، آلومینیوم و. پایین بوده و این موضوع باعث شده است تا ورود سیمان به بازار فیزیکی به شکل قابل‌توجهی بر حجم معاملات این بازار اضافه کند؛ اما نتوانست به همین میزان ارزش معاملات را افزایشی کند.

برخلاف رینگ صنعتی و معدنی که نسبت رشد حجم به ارزش معاملات بیشتر بود، در رینگ پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی افزایش ارزش بیشتری نسبت به حجم معاملات رقم خورد. در سال ۱۴۰۰ حجم معاملات رینگ پتروشیمی به ۳/ ۵میلیون تن رسید که این رقم نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۶/ ۴درصدی معامله در بورس کالا چه مزایایی دارد؟ داشت؛ اما در این زمان ارزش معاملات به ۱۴۵‌هزار میلیارد تومان رسید که این رقم رشد ۷۴ درصدی نسبت به ارزش معاملات این بازار در سال ۱۳۹۹ داشت. حجم معاملات محصولات فرآورده‌‌‌های نفتی در سال ۱۴۰۰ نسبت به دوره قبل کاهش ۱۰ درصدی داشت، با این حال ارزش معاملات این بازار در سال ۱۴۰۰ رشد ۷۷ درصدی را تجربه کرد. افزایش نرخ‌های پایه و قیمت معامله محصولات گروه پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی در سال ۱۴۰۰ مهم‌ترین دلیل پیشتازی ارزش این معاملات نسبت به حجم آن در سال ۱۳۹۹ بود. این رشد قیمتی از سویی متاثر از افزایش نرخ ارز نیمایی بود و در عین حال روند رو به رشد قیمت‌های جهانی در این زمان تاثیر به مراتب بیشتری در این زمینه داشت. سال ۱۴۰۰ زمان اوج‌‌‌گیری نرخ محصولات گروه انرژی در دنیا بود که این موضوع از رشد قیمت‌های محصولات گروه پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی در بورس کالای ایران حمایت کرد و رونق ارزش در بازار فیزیکی بورس کالای ایران را رقم زد.

تعمیق بازارهای مالی بورس‌کالا در گرو رفع موانع قانونی

سال ۱۴۰۰ زمان تعمیق بازار فیزیکی بورس کالای ایران بود، این موضوع دستاوردی برای این سازمان تلقی می‌شود؛ اما نباید از این نکته غافل شد که بازار فیزیکی تنها یکی از ابزارهای بورس‌‌‌های کالایی است و معمولا بلوغ بازارهای کالایی بر پایه معاملات غیرفیزیکی انجام می‌شود. در اغلب بورس‌‌‌های کالایی دنیا، حتی تعیین نرخ محصولات نیز در بخش معاملات پیوسته یعنی معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی انجام شده، بنابراین تعمیق در معاملات مستمر مهم‌ترین نیاز فعلی بورس کالای ایران است.در عین حال معاملات آتی، مشتقه، اختیار معامله و. مزایای متعددی همچون امکان جذب سرمایه‌‌‌های سرگردان به بازارهای کالایی را فراهم کرده و از این منظر نیز زمینه رونق واقعی اقتصاد را فراهم می‌کنند. تعمیق بازار مشتقه و بازار مالی بورس کالای ایران در گرو رفع موانع قانونی است. در واقع، وجود قانون دریافت مالیات ارزش افزوده برای محصولات صنعتی، پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی باعث شده است تا امکان تعریف معاملات پیوسته گواهی سپرده روی این کالاها وجود نداشته باشد. در حال حاضر، گواهی‌‌‌های پیوسته فعال در بورس کالای ایران نیز روی محصولاتی تعریف شده است که معافیت مالیاتی دارند. بنابراین گسترش این نحوه معاملاتی و جذب سرمایه‌‌‌های سرگردان به بخش واقعی تولید به همکاری نهادهای قانون‌گذار نیاز دارد.

البته در قانون بودجه ۱۴۰۱ حذف دریافت مالیات ارزش‌افزوده در معاملات گواهی سپرده کالایی تصویب شد. در مصوبه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کشور، صفر شدن نرخ مالیات برای قراردادهای گواهی سپرده کالایی به‌‌‌منظور حمایت از بازار سرمایه با محوریت معاملات ابزارهای مالی - کالایی تاکید شده است. از تصویب تا اجرایی شدن این بند قانونی فاصله وجود دارد؛ اما عملیاتی شدن آن فرصتی مناسب برای تعمیق معاملات بورس کالای ایران فراهم می‌کند.