سود عملیاتی

حاشیه سود و کاربردهای آن در تحلیل مالی (Profit Margin)

حاشیه سود یکی از نسبت‌های مهم مالی به شمار می‌رود که هدف از آن محاسبه میزان سودآوری یک بنگاه تجاری به ازای فروش است. هدف از محاسبه حاشیه سود در واقع محاسبه این است که یک بنگاه تجاری یا واحد اقتصادی به ازای هر ریال یا دلار فروش چقدر سودآوری کرده است. این نسبت بسیار مشهور است و تحلیل‌گران از آن برای مقایسه میزان سودآوری و فعالیت سودآورانه یک شرکت و مقایسه و تطبیق فعالیت سودآوری شرکت‌ها با یکدیگر استفاده می‌کنند.

محاسبه این نسبت مالی اگرچه ساده است اما بسیار بااهمیت است چراکه به گفته بسیاری از تحلیل‌گران بیش از بقیه نسبت‌ها میزان سودآوری شرکت را اندازه‌گیری می‌کند و کارایی آن نیز در مقایسه با سایر نسبت‌ها بیشتر است. از همین رو این نسبت تبدیل به یکی از نسبت‌های مشهور در تحلیل بنیادی شده که خود شرکت‌ها نیز این نسبت را به صورت سه ماهه و سالانه گزارش می‌کنند. حاشیه سود با توجه به اینکه سودهای مختلفی در یک بنگاه تجاری گزارش می‌شوند انواع مختلفی دارد که به شرح زیر هستند:

حاشیه سود ناخالص اولین مورد از انواع مختلف حاشیه سود است که تحلیل‌گران برای بررسی فعالیت‌های کلی شرکت از آن استفاده می‌کنند. محاسبه این نسبت بسیار ساده است و تمامی داده‌های مربوط به این نسبت را می‌توان از صورت سود و زیان استخراج کرد. فرمول محاسبه این نسبت به شرح زیر است:

حاشیه سود ناخالص = (سود ناخالص / فروش خالص) * ۱۰۰

می‌توان فرمول را به شرح زیر به صورت جزئی‌تر نیز نوشت:

حاشیه سود ناخالص = ((فروش خالص – بهای تمامی شده کالا) / فروش خالص) * ۱۰۰

سود ناخالص در حالت کلی در واقع زمانی به دست می‌آید که بهای سود عملیاتی تمام شده کالاها را از فروش خالص کسر کنیم که به این صورت اولین سود گزارش شده در صورت سود و زیان یعنی سود ناخالص به دست می‌آید.

حاشیه سود عملیاتی شرکت یکی دیگر از انواع حاشیه سود است که بیشتر مربوط به فعالیت‌های عملیاتی شرکت است. در واقع این سود بر فعالیت خود شرکت متمرکز است و اساسا کاری به فعالیت‌هایی که خارج از عملیات اصلی شرکت صورت گرفته ندارد. سود عملیاتی از کسر هزینه‌های عمومی و اداری یا کلا هزینه‌های عملیاتی از سود ناخالص شرکت به دست می‌آید. این نسبت در راستای فهم این مسئله است که به ازای هر دلار فروش، شرکت در نتیجه عملیات خود چقدر سود کرده است. سود عملیاتی نیز در صورت سود و زیان یک مرحله جلوتر است و فرمول محاسبه حاشیه سود عملیاتی به شرح زیر است:

حاشیه سود عملیاتی = (سود عملیاتی / فروش خالص) * ۱۰۰

حاشیه سود عملیاتی از آنجا که سودآوری ناشی از فعالیت‌های خود شرکت را اندازه‌گیری می‌کند نسبت مالی محبوب تحلیل‌گران است چرا که آنها بر این عقیده هستند این نسبت بیشتر از بقیه نسبت‌ها میزان سودآوری شرکت را اندازه‌گیری می‌کند.

حاشیه سود قبل از مالیات به محاسبه این موضوع می‌پردازد که به ازای هر دلار فروش شرکت چقدر توانسته سود قبل از مالیات کسب کند. از آنجا که هزینه مالیاتی معمولا هزینه ثابتی است که شرکت‌ها به دولت‌ها می‌پردازند لذا سود قبل از مالیات نیز گاهی مورد توجه تحلیل‌گران قرار می‌گیرد. فرمول این نسبت به شرح زیر است:

حاشیه سود قبل از مالیات = (سود قبل از مالیات / فروش خالص) * ۱۰۰

به عنوان مثال اگر حاشیه سود قبل از مالیات شرکتی ۴۰ درصد باشد بدین معنی است که شرکت به ازای هر ۱۰۰ دلار فروش ۶۰ دلار هزینه کرده و ۴۰ دلار نیز توانسته سود کسب کند، البته سودی که هنوز مالیات آن پرداخت نشده است.

حاشیه سود خالص مهمترین نسبت در میان سایر حاشیه‌های سود محسوب می‌شود و در این نسبت مالی سود خالص نهایی شرکت مورد توجه قرار می‌گیرد. به لحاظ ریاضی فرمول حاشیه سود خالص به شرح زیر است:

حاشیه سود خالص = (سود خالص / فروش خالص) * ۱۰۰

حاشیه سود خالص به دنبال محاسبه این موضوع است که اساسا شرکت به ازای هر دلار فروش یا درآمد چقدر سود می‌کند. اگر حاشیه سود خالص شرکتی ۲۰ درصد باشد بدین معنی است که شرکت به ازای هر ۱۰۰ دلار فروش ۲۰ دلار سود خالص کسب می‌کند و ۸۰ دلار نیز بابت تمامی هزینه‌ها پرداخت می‌کند. حاشیه سود خالص ۲۰ درصدی به معنی این است که ۲۰ درصد از فروش کل شرکت را سود خالص تشکیل می‌دهد. لازم به ذکر است که سود تقسیم شده شرکت در فرمول حاشیه سود جایگاهی ندارد و محاسبه نمی‌شود.

این نسبت می‌گوید که در حالت کلی اگر شرکتی قصد داشته باشد میزان حاشیه سود خالص خود را افزایش دهد؛ یعنی از ۲۰ درصد به ۲۵ درصد یا ۳۰ درصد برساند می‌بایست یا هزینه‌ها را کاهش دهد و یا میزان فروش خود شرکت را افزایش دهد.

گاها در خبرها می‌خوانیم «حاشیه سود صنعت خودروسازی آمریکا کاهش یافت» و یا «حاشیه سود شرکت‌های اروپایی کاهش یافته است»؛ این نشان می‌دهد که این نسبت مالی از اهمیت بسیار زیادی برای ارزیابی وضعیت سودآوری شرکت‌ها و صنایع برخوردار است. به همین دلیل است که شرکت‌ها به صورت سه ماهه و سالانه گزارش حاشیه سود خود را به سهامدارانشان ارائه کنند تا سهامداران این شرکت از وضعیت سودآوری این شرکت‌ها مطلع شوند.

اگر حاشیه سود شرکتی نزدیک به صفر یا منفی باشد بدین معنی است که شرکت در تلاش برای حفظ خود از طریق کاهش هزینه‌هاست و اگر نتواند در این وضعیت در آینده نزدیک تغییراتی ایجاد کند عملا فعالیت این شرکت تنها باعث زیان خواهد شد. اما بنگاه‌هایی که حاشیه سود مثبت دارند نیز تلاش می‌کنند تا این نسبت را افزایش دهند یعنی درصد سودآوری شرکت از میزان فروش را از طریق مدیریت بیشتر هزینه‌ها، جایگزین‌ کردن تکنولوژی‌های جدید و … افزایش دهند.

تحلیل نسبت مالی حاشیه سود

حاشیه سود شرکت‌های صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است بنابراین ممکن است مقایسه‌ حاشیه سود بین شرکت‌هایی از دو صنعت مختلف چالش‌برانگیز باشد. به عنوان مثال میزان فروش و هزینه‌های دو شرکت مایکروسافت (صنعت تکنولوژی) و والمارت (خرده‌فروشی) بسیار متفاوت است چون ترکیب سرمایه آنها متفاوت است. شرکت‌های خرده‌فروشی از قبیل والمارت اگرچه ممکن است حاشیه سود پایینی نسبت به شرکت‌های تکنولوژی محور از قبیل مایکروسافت داشته باشند اما میزان گردش مالی آنها و گردش سود آنها بسیار بیشتر است.

حاشیه سود میزان گردش سود شرکت‌ها را اندازه‌گیری نمی‌کند بنابراین به همین دلیل استفاده از این نسبت به تنهایی برای مقایسه دو شرکت از دو صنعت مختلف می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. مقایسه حاشیه سود شرکت مایکروسافت و گوگل منطق بیشتری دارد چرا که هر دو شرکت از یک صنعت هستند و ترکیب سرمایه آنها بسیار مشابه است. به عنوان مثال شرکت‌های فروشنده محصولات لوکس دارای حاشیه سود بالایی هستند چرا که نسبت سود به فروش آنها بالاست اما گردش سود آنها بسیار پایین و میزان فروش آنها نیز کم است و به همین دلیل مقایسه یک شرکت فروشنده محصولات لوکس مانند لامبورگینی با یک شرکت فروشنده مواد مصرفی مانند «تارگت» از اساس اشتباه است.

شرکت‌های تکنولوژی ممکن است در ابتدای فعالیت توسعه‌ای خود هزینه زیادی متحمل شوند اما سپس میزان هزینه شرکت به شدت پایین می‌آید. به عنوان مثال شرکت مایکروسافت با توسعه ویندوز در مراحل ابتدایی ممکن است در ابتدای فعالیت خود به دلیل هزینه‌های تحقیق و توسعه حاشیه سود بالایی نداشته باشد، اما بعدها با فروش میلیون‌ها نسخه از همان ویندوز بدون انجام هزینه حاشیه سود بالایی را به دلیل کاهش هزینه‌ها و فروش زیاد رقم بزند.

مشاغلی از قبیل محصولات لوکس، تکنولوژی و همچنین مواد دارویی دارای حاشیه سود بالایی هستند. مثلا تولید دارو ممکن است در مرحل تحقیق و توسعه هزینه زیادی داشته باشد اما بعدها با ساخت مواد دارویی فروش این مواد در سراسر جهان با حاشیه سود بالایی همراه خواهد بود.

صنعت حمل و نقل، خرده‌فروشی و تعمیر و نگهداری وسایل نقلیه، کشاورزی، خودرو و .. دارای حاشیه سود پایینی هستند اما میزان فروش این محصولات بسیار بیشتر از محصولات بالایی هستند. محصولات کشاورزی ممکن است در معرض آسیب‌های زیادی از قبیل آب و هوا، موجودی انبارهای زیادف عملیات اورهال و ذخیره و … قرار بگیرند و حاشیه سود آنها تحت تاثیر قرار بگیرد. بخش خودرو نیز به دلیل رقابت بسیار شدید، بی ثباتی تقاضای مصرف کننده و هزینه های عملیاتی بالا و پشتیبانی نیز حاشیه سود پایینی دارد.

حاشیه سود عملیاتی چیست

تا کنون در مجله فرادرس، مقالات و آموزش‌های متنوعی را در موضوع «حاشیه سود عملیاتی چیست» منتشر کرده ایم. در ادامه برخی از این مقالات مرتبط با این موضوع لیست شده اند. برای مطالعه هر مقاله، لطفا روی عنوان آن کلیک کنید.

کسب‌و‌کارها به اشکال مختلفی سود کسب می‌کنند. شکل‌های مختلفی از سود مانند سود عملیاتی، سود ناخالص، حاشیه سود و سود خالص وجود دارد. هر یک…

با فرادرس

آموزش‌های ویدئویی فرادرس

همراه شوید

سازمان علمی و آموزشی «فرادرس» (Faradars) از قدیمی‌ترین وب‌سایت‌های یادگیری آنلاین است که توانسته طی بیش از ده سال فعالیت خود بالغ بر ۱۲۰۰۰ ساعت آموزش ویدیویی در قالب فراتر از ۲۰۰۰ عنوان علمی، مهارتی و کاربردی را منتشر کند و به بزرگترین پلتفرم آموزشی ایران مبدل شود. فرادرس با پایبندی به شعار «دانش در دسترس همه، همیشه و همه جا» با همکاری بیش از ۱۸۰۰ مدرس برجسته در زمینه‌های علمی گوناگون از جمله آمار و داده‌کاوی، هوش مصنوعی، برنامه‌نویسی، طراحی و گرافیک کامپیوتری، آموزش‌های دانشگاهی و تخصصی، آموزش سود عملیاتی نرم‌افزارهای گوناگون، دروس رسمی دبیرستان و پیش دانشگاهی، آموزش‌های دانش‌آموزی و نوجوانان، آموزش زبان‌های خارجی، مهندسی برق، الکترونیک و رباتیک، مهندسی کنترل، مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی معماری و مهندسی عمران توانسته بستری را فراهم کند تا افراد با شرایط مختلف زمانی، مکانی و جسمانی بتوانند با بهره‌گیری از آموزش‌های با کیفیت، به روز و مهارت‌محور همواره به یادگیری بپردازند. شما هم با پیوستن به جمع بزرگ و بالغ بر ۶۰۰ هزار نفری دانشجویان و دانش‌آموزان فرادرس و با بهره‌گیری از آموزش‌های آن، می‌توانید تجربه‌ای متفاوت از علم و مهارت‌آموزی داشته باشید. مشاهده بیشتر

هر گونه بهره‌گیری از مطالب مجله فرادرس به معنی پذیرش شرایط استفاده از آن بوده و کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب، تنها با کسب مجوز مکتوب امکان پذیر است.
© فرادرس ۱۴۰۱

سود عملیاتی چیست

آموزش بورس امروز مربوط به مفهوم سود عملیاتی می‌باشد. سود عملیاتی یکی از مفاهیم مهم در تحلیل بنیادی است.

هر کدام از شرکت‌های بورسی یا خارج بورسی دقیقا برای انجام فعالیت‌هایی خاصی تاسیس شده‌اند. مثلا سایپا خودروساز است.

شرکت نفت بهران تولید کننده انواع روغن موتور است. همچنین شرکت مپنا یک شرکت بزرگ مهندسی پیمانکار است.

موضوع فعالیت هر شرکت، هنگام تاسیس به وضوح در اساسنامه شرکت قید شده و یا در تصمیمات مجامع تغییر می‌کند.

کلیه درآمدهایی که شرکت‌ها از طریق انجام عملیات اصلی خود کسب نمایند، درآمدهای عملیاتی شرکت می‌باشند.

همچنین همه هزینه‌هایی که در پروسه این درآمدهای عملیاتی ایجاد شوند، جزء هزینه‌های عملیاتی شرکت می‌باشند.

اختلاف بین درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی شرکت را سود عملیاتی می‌نامند.

مثال سود عملیاتی

درآمد کسب شده از محل فروش اتومبیل پراید برای سایپا یک درآمد عملیاتی به حساب می‌آید.

اما درآمد حاصل از فروش یک ساختمان متعلق به سایپا، برای این شرکت یک درآمد عملیاتی نیست.

همچنین شرکت نفت بهران از محل فروش روغن موتور و ضدیخ درآمد عملیاتی کسب می‌نماید.

اما چنانچه درآمدی از فروش خط تولید و تجهیزات قدیمی خود کسب نماید، این یک درآمد عملیاتی نیست.

نکته دیگر آموزش بورس اینکه در مقابل درآمدها و هزینه‌های عملیاتی، درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی هم وجود دارند.

این آیتم‌های صورت‌های مالی مربوط به عملیاتی غیر از عملیات اصلی شرکت هستند و در سرفصلی جداگانه قرار دارند.

در واقع این دقت و تفکیک در سرفصل‌های آیتم‌های صورت‌های مالی باعث ایجاد شفافیت حساب‌های شرکت می‌شود.

تمامی استفاده‌کنندگان مختلف از صورت‌های مالی شرکت‌ها، به این شفافیت در حساب‌ها احتیاج دارند.

مثلا مدیران شرکت، سهامداران، بانک‌ها، اداره مالیات، حسابرسان و … از این شفافیت در حساب‌ها بهره می‌برند.

احتمال افزایش ۵۰ درصدی سود عملیاتی سامسونگ در سه‌ماهه اول ۲۰۲۲

سامسونگ احتمالاً در سه‌ماهه اول ۲۰۲۲، ۵۰ درصد سود عملیاتی بالاتری خواهد داشت.

سامسونگ تخمین درآمد سه‌ماهه اول ۲۰۲۲ خود را اوایل امروز اعلام کرد. این غول فناوری کره‌ی جنوبی به لطف دستاوردهای قابل توجه از فروش تراشه‌های نیمه‌هادی و گوشی‌های هوشمند، انتظار دارد بالاترین درآمد سه‌ماهه اول خود از سال ۲۰۱۸ را به ثبت برساند.

سم‌موبایل می‌نویسد این شرکت در راهنمای درآمد خود گفت که انتظار دارد درآمد آن به ۷۸ تریلیون وون (حدود ۶۴ میلیارد دلار) و سود عملیاتی ۱۴٫۱ تریلیون وون (حدود ۱۱٫۵ میلیارد دلار) برسد. درآمد ۱۷٫۷ درصد افزایش یافته و سود عملیاتی آن در مقایسه با سه‌ماهه اول ۲۰۲۱ حدود ۵۰٫۳ درصد بیشتر است.

در مقایسه با ارقام سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۱، که درآمد سامسونگ ۷۶٫۵۷ تریلیون وون و سود عملیاتی ۱۳٫۸۷ تریلیون بود، فروش شرکت ۱٫۶۶ درصد و سود ۰٫۵۶ درصد افزایش یافت. انتظار می‌رود تجارت نیمه‌هادی ۲۵ تریلیون وون فروش و ۸ تریلیون وون سود عملیاتی به همراه داشته باشد.

به نظر می‌رسد آمار دقیق در اواخر ماه جاری فاش شود. به نظر می‌رسد در سه‌ماهه اول سود عملیاتی ۲۰۲۲، جدای از تجارت تراشه‌های سامسونگ، تلویزیون‌های گران‌قیمت، لوازم خانگی و گوشی‌های هوشمند سامسونگ عملکرد خوبی داشته‌اند. همچنین فروش سری گلکسی S22 به رکورد بالایی رسیده و پیش‌فروش‌ها در مقایسه با مدل قبلی دو برابر شده است. تحلیلگران انتظار دارند که رشد شرکت تا پایان سال ثابت بماند، زیرا انتظار می‌رود قیمت تراشه‌ها مجدداً افزایش یابد.

رشد سود خالص درآمدهای عملیاتی شستا

شرکت شستا در نخستین گزارش مالی خود از زمان ورود به بورس، شاهد رشد 327 درصدی سود خالص بوده و همچنین درآمدهای عملیاتی این شرکت نیز 284 درصد افرایش یافته است.

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "، شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا) با در اختیار داشتن 166 شرکت مدیریتی و 89 شرکت غیر مدیریتی در حوزه های مختلف نفت، گاز و پتروشیمی، دارویی، معدنی و فلزی، کشت و دامداری، کشتیرانی، سیمان و ارتباطات فعالیت دارد. این شرکت با سرمایه 80 هزار میلیارد ریالی در 27 فروردین ماه سال جاری وارد بورس اوراق بهادار شد و در حال حاضر دارای یک میلیون و 343هزار و 322 سهامدار حقیقی است.
بر اساس گزارش حسابرسی شده این شرکت در پایان خرداد ماه سال ٩٩، سود عملیاتی شرکت اصلی شستا 194 هزار و 753 میلیارد ریال بوده که این رقم در سال گذشته 50 هزار و 516 میلیارد ریال بوده که نشان دهنده رشد حدود ٤ برابری سود عملیاتی این شرکت است.

*رشد 327 درصدی سود خالص شستا
همچنین سود خالص شستا (پس از کسر مالیات ) نیز در سال مالی منتهی به خرداد ماه سال جاری 192 هزار و 826 میلیارد ریال بوده که این رقم در سال گذشته 45 هزار و 192میلیارد ریال بوده که نشان می دهد سود خالص نسبت به سال گذشته 327 درصد افزایش یافته است. همچنین سود عملیاتی تلفیقی این شرکت نسبت به سال مالی گذشته، 77درصد افزایش یافته است. این افزایش سود دهی در حالی رخ داده که هزینه های مالی تلفیقی شرکت نیز نسبت به سال گذشته 24 درصد کاهش یافته است.

*رشد 284 درصدی درآمدهای عملیاتی
بر اساس گزارش مالی شرکت برای سال مالی منتهی به 31 خرداد ماه سال 99، در آمدهای عملیاتی از 5 هزار و 77 میلیارد تومان در سال گذشته با رشد 284 درصدی به 19 هزار و 516 میلیارد تومان در پایان سال مالی جاری رسیده است.
همچنین، سود خالص تجمیعی شرکت اصلی هلدینگ های تابعه شستا نیز 3 برابر شده که صبا تأمین، تاپیکو و تیپیکو بیشترین رشد سود را در بین سایر شرکت ها داشته اند. سود شرکتهای مدیریتی نیز در سال مالی جاری 86 درصد و غیر مدیریتی 12درصد نسبت به سال مالی گذشته افزایش یافته است.

*بیشترین رشد سود خالص نسبت به سایر هلدینگ ها
با مقایسه وضعیت سودآوری شستا با هلدینگ هایی چون "وغدیر" و " وصندوق" ، شرکت شستا بیشترین رشد سود خالص را با 327 درصد نسبت به سال مالی گذشته به خود اختصاص داده و به ترتیب دو هلدینگ دیگر شاهد رشد 93 درصدی و 104 درصدی سود خالص خود در مقایسه با سال گذشته مالی بوده اند.