شاخص‌ بازار (Index)

انواع شاخص در بورس

قیمت لحظه‌ای و چارت تحلیل تکنیکال شاخص دکس آلمان | Dax index

ابزار فوق به صورت کاملا اتوماتیک بر اساس اندیکاتورهای مختلف به شما پیشنهاد خرید یا فروش می‌دهد. هرچه تعداد اندیکاتورهای بیشتری سیگنال نشان‌داده شده را تایید کنند بهتر است.

هشدار: اکیدا توصیه می‌کنیم به سیگنالهای اتوماتیک اندیکاتورها اکتفا نکنید و صرفا از آنها به عنوان تاییدی بر تحلیل خود استفاده نمایید.

شاخص سهام DAX چیست؟

شاخص DAX( Deutscher Aktien یا GER40 ) یک شاخص سهام می‌باشد که نشان دهنده 40 شرکت از بزرگترین و نقدشونده‌ترین شرکت‌های آلمانی است. این شرکت‌ها در بورس فرانکفورت معامله می‌کنند. این نماد میانگین حجم معاملات این 40 شرکت را نشان می‌دهد.

DAX در سال ۱۹۸۸ با سطح شاخص اولیه ۱۱۶۳ واحد ایجاد شد. شرکت‌های عضو DAX تقریباً ۸۰ درصد از کل سرمایه بازار را که در بورس فرانکفورت معامله می‌کنند، تشکیل می‌دهند.

این شاخص از لحاظ تاریخی از ۳۰ شرکت تشکیل شده بود، اما تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۱ به ۴۰ شرکت افزایش یافت.

آشنایی با شاخص سهام DAX

شاخص DAX که 40 شرکت بزرگ و فعال آلمانی را دنبال می‌کند، توسط بسیاری از تحلیلگران، به عنوان معیاری برای قدرت اقتصادی آلمان در نظر گرفته می‌شود. شرکت‌هایی که در DAX فهرست شده‌اند، چند ملیتی هستند و بر اقتصاد داخلی آلمان و اقتصاد جهانی نیز تأثیر می‌گذارند. موفقیت این شرکت‌ها کمک زیادی به رشد اقتصادی آلمان می‌کنند.

شرکت‌های موجود در شاخص DAX طیف وسیعی از صنایع را در بر می‌گیرند. به عنوان مثال، Bayer AG یک شرکت داروسازی و سلامت است که در سال ۱۸۶۳ تأسیس شد، و به دلیل محصولات ضد درد و آلرژی خود شناخته شده است. Allianz SE یک شرکت خدمات مالی جهانی است که بر ارائه محصولات بیمه و مدیریت دارایی به مشتریان تمرکز دارد. آدیداس AG کفش‌های ورزشی، پوشاک و تجهیزات محبوب ورزشی را توسعه، تولید و به بازار عرضه می‌کند.

تحلیل اثرات نامتقارن نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران: رهیافت NARDL

بازار سهام، یکی از بارزترین نمونه‌های بازارهای مالی است که شناخت ماهیت، نحوه عملکرد و عوامل مؤثر بر آن همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. در این بین، بازار ارز می‌تواند به عنوان یک رقیب برای بازار سهام در نظر گرفته شود و بسته به صادرات­ یا واردات­محور بودن اقتصاد، بر کشور و بازار سهام اثرگذار باشد. پژوهش‌های انجام‌شده‌‌ی تجربی اثرات نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام را در هر دو شکل مثبت و منفی نشان­ داده­اند، بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع، هدف این پژوهش تحلیل اثرات نامتقارن نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام در دوره‌ی زمانی 3/1396-1/1380 با استفاده از داده‌های فصلی برای اقتصاد ایران است. بدین منظور، الگوی خود­رگرسیونی با وقفه توزیع شده‌ی غیرخطی برآورد شده و تأثیر متغیرهای نرخ ارز، نرخ بهره ، نقدینگی حقیقی و شاخص قیمت مصرف‌کننده بر شاخص قیمت سهام بررسی گردید. نتایج برآورد الگو حاکی از آن است که کاهش نرخ ارز اثر مثبت و معناداری در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص قیمت سهام دارد، اما افزایش نرخ ارز در هر دو دوره اثر معناداری بر بازار سهام نداشته است. بنابراین نرخ ارز اثر نامتقارن بر شاخص قیمت سهام دارد.

کلیدواژه‌ها

• شاخص قیمت سهام
• عدم‌تقارن
• الگوی خودرگرسیونی با وقفه توزیع‌شده غیرخطی
• نرخ ارز

20.1001.1.24765775.1396.8.32.3.3

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Asymmetric Effects of Exchange Rate on the Stock Price Index of Tehran Stock Exchange: the NARDL Approach

نویسندگان [English]

• Karim Azarbayjani 1
• Mostafa Mobini Dehkordi 2
• Alireza Kamalian 2

2 PhD Candidate in Economics, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan

The stock market is one of the most prominent examples of financial markets, which has always attracted economists’ attentions in terms of understanding its nature, the mode of its performance, and factors affecting it. Meanwhile, the foreign exchange market can be considered as a competitor for the stock market and, depending on the export or import-based nature of the economy, may affect the country and the stock market differently. Empirical research has indicated positive and negative effects of the exchange rate on stock price index. Therefore, considering the significance of this issue, the aim of this study was to analyze the asymmetric effects of the exchange rate on stock price index in the period of 2001/1-2017/3using seasonal data for Iran's economy. To this end, the nonlinear autoregressive distributed lag (NARDL) model was estimated and the effects of exchange rate, interest rate, real liquidity and consumer price index on the stock price index were investigated. The results show that the decrease in the exchange rate has a positive and significant effect on the stock price index in the short and long-run, but the increase in the exchange rate in both periods has not significant effect on the stock market. Therefore, the exchange rate has an asymmetric effect on the stock price index.

کلیدواژه‌ها [English]

• Stock Price Index
• Asymmetry
• Nonlinear Autoregressive Distributed Lag (NARDL)
• Exchange rate

مراجع

- Abbasi, N. H., Mohammadi, S., & Ebrahimi, S. (2017). Dynamics of the relationship between macro variables and stock market index. Journal of Management and Finance, 16, 82-61(In Persian).

- Abouwafia, H., E., & Chambers, M., J. (2015). Monetary Policy, Exchange Rates and Stock Prices in the Middle East Region, International Review of Financial Analysis, 37, 14–28.

- Adibpoor, M. (2016). Measure the effect of exchange rate uncertainty on the stock price index of the listed companies in the stock exchange. Journal of Macroeconomics, 22, 105-131 (In Persian).

- Ajayi, R. A., & Mougoue, M., (1996). On the Dynamic Relation between Stock Prices and Exchange Rates. The Journal of Financial Research, 19, 193-207

- Aydemir, O., & Demirhan, E., (2009). The relationship between stock prices and exchange rates: Evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics 23, 15-207

- Bahmani-Oskooee, M., & Saha, S. (2015). On the relation between stock prices and exchange rates: A review article. Journal of Economic Studies, 42, 707–732.

- Bahmani-Oskooee, M., & Saha, S. (2016). Do exchange rate changes have symmetric or asymmetric effects on stock prices? Global Finance Journal, 31, 57-72.

- Bakhshani, S. (2016). Investigating the effect of exchange rate changes on stock prices and P / E ratios using SEM-PLS. Journal of Financial and Economic Policies, 12, 149-164, (In Persian).

- Black, B., (2001). The legal and institutional preconditions for strong securities markets. UCLA Law Review, 48, 81-858.

- Boonyanam, N. (2014). Relationship of stock price and monetary variables of Asian small open emerging economy: Evidence from Thailand. International Journal of Financial Research, 5, 52-63.

- Boubakri, N., & Olfa, H. (2007). The dynamics of privatization, the legal environment and stock market development. International Review of Financial Analysis, 16, 304-331.

- Dimitrova, D. (2005). The Relationship between Exchange Rates and Stock Prices: Studied in a Multivariate Model. Issues in Political Economy, 14, 1-25.

- Doong, S.-Ch., Yang, Sh.-Y., & Wang, A. (2005). The dynamic relationship and pricing of stocks and exchange rates: Empirical evidence from Asian emerging markets. Journal of American Academy of Business, 7, 23-118.

- Graham, J. R., & Harvey, C. (2001). The theory and practice of corporate finance: evidence from the field. Journal of Financial Economics, 60, 187-243.

- Heydari, H. & Bashiri, S. (2012). Investigating the Relation between Uncertainty of Real Exchange Rate and Stock Price Index in Tehran Stock Exchange: Observations Based on VAR-GARCH Model. Economic Modeling Research, 9, 71-92 (In Persian).

- Hyde, J. (2007). The response of industry stock returns to market, exchange rate and interest rate risk. Managerial Finance, 33, 693-709.

- Iorio, D., A, Faff, R., & Sander, H. (2013). An investigation of the interest rate risk and exchange rate risk of the europen financial sector: euro zone versus non-euro zone countries. Accounting and management information system, 12, 319-344.

- Kennedy, K. & Nourizad, F. (2016). Exchange rate volatility and its effect on stock market volatility. International Journal of Human Capital and Urban Management, vol 1 (1): 37-46.

- Kurihara, Y. (2006). The relationship between exchange rate and stock prices durin the quantitative easing policy in Japan. International Journal of Business, 11, 86-375.

- Mahmudul, A., & Gazi, S., U. (2009). The relationship between interest rate and stock price: شاخص‌ بازار (Index) Empirical evidence from developed and developing countries. International journal of business and management, 4, 43-51.

- Miller, K., D., & Reuer, J., J. (1998). Asymmetric corporate exposures to foreign exchange rate changes. Strategic Management Journal, 19, 1183-1191.

- Mohammadi, D. Danesh Jafari, D. & Nasr Esfahan, M. (2017). Modeling speculative bubbles of the stock market in Tehran considering the psychological and social dynamics. Journal of Economics and Modeling, 30, 95-122 (In Persian).

- Moore, T., & Wang, P. (2014). Dynamic linkage between real exchange rate and stock prices: Evidence from developed and emerging Asian markets. International Review of Economics and Finance, 29, 1-11.

- Morley, B. & Pentecost, E. J. (2000). Common Trends and Cycles in G7 Countries Exchange Rates and Stock Prices. Applied Economic Letters, 7, 7-10.

- Musaee, M., Mehregan, N., & Amiri, H. (2010). The relationship between stock market and macroeconomic variables in Iran. Journal of Economic Research and Policy, 54, 73-94(In Persian).

- Osoolian, M. (2005). Investigating the effect of some macroeconomic variables on the index of prices of industries of listed companies in the stock market from 1993 to 2002. Master's Thesis. University of Tehran (In Persian).

- Parivar, U., & Hassani, M. (2017). Dynamic assessment of the relationship between the foreign exchange market, the stock market and the housing market in Iran, using a multivariate GARCH model. Economics and Business Journal, 14, 29-17, (In Persian).

- Pearce, J, A., & Richard, R. (2002). Startegic management: formulation, implementaion, and control”, Available at: www.mhhe.com/pearce10e.

- Pedram, M., Mousavi, M. H., & Aghda, S. A. (2017). Asymmetric effects of interest rates on the stock price index of Iran. Journal of Management Studies and Accounting, 4, 162-171(In Persian).

- Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.

- Pourebadolahan, M., Asgharpour, H. & Zolghadr, H.(2015). Examining Relationship between Stock Prices and Exchange Rate in Oil-exporting Countries. Journal of Economic Progress, 4, 61-86 (In Persian).

- Robert, D., & Gay, J. (2008). Nova Southeastern University, Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns For Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, And China. International Business & Economics Research Journal, 7, 1-20.

- Sajjadi, S. H., Farazmand, H., & Alisoufi, H. (2009). Investigating the relationship between macroeconomic variables and stock returns index in Tehran Stock Exchange. Journal of Research in Economic Sciences, 2, 123-150 (In Persian).

- Shin, D, W., & Lee, O. (2001). Tests for Asymmetry in Possibly Nonstationary Time Series Data. Journal of Business & Economic Statistics, 19(2), 233-244.

- Shin, Y., Yu, B., C., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework. In R. Sickels, & W. Horrace (Eds.), Festschrift in honor of Peter Schmidt. Econometric methods and applications. 281–314.

- Torabi, T., & Houman, T. (2010). Effects of macroeconomic variables on Tehran Stock Exchange (TSE) indices. Economic Modeling, 11, 121-144 (In Persian).

شاخص هموزن چطور اندازه‌گیری می‌شود؟

علی صادقپور/ کارشناس بازار سرمایه در محاسبه تئوریک شاخص هم‌وزن همان‌طور که در فرمول زیر دیده می‌شود از تقسیم قیمت روز تک تک شرکت‌های بورسی بر قیمت پایه آنها و با در نظر گرفتن ضریب تعدیل مربوط به تجزیه یا تجمیع سهام استفاده می‌شود و مجموع اعداد به‌دست آمده بر تعداد کل شرکت‌ها تقسیم شده و در پایان عدد حاصله ضرب درعدد پایه شاخص می‌شود. در محاسبه این شاخص نیز اثر ورود و خروج شرکت ها، افزایش سرمایه و. تعدیل می‌شود.

در تشکیل سبدی بر اساس یک شاخص هم‌وزن ( Equal Weighted Index ) برای مثال مانند صندوق 500 شرکت برتر بورس نیویورک به‌صورت هم‌وزن یا S&P 500 Equal Weight ETF منابع به‌صورت مساوی بین سهام شرکت‌های موجود در شاخص تقسیم شده و در پایان هر فصل (در موردشاخص و صندوق مذکور 4 ماه) تعدیل‌های لازم انجام می‌شود و با تغییر تاریخ و قیمت‌های پایه در شاخص، صندوق نیز اقدام به تعدیل سبد خود می‌کند؛ به این صورت که با فروش سهام شرکت‌هایی که بیشترین رشد را داشتند و خرید سهام شرکت‌هایی که دچار افت قیمت بوده‌اند یا کمتر رشد کردند مجددا سبد را به حالت هم‌وزن برمی‌گرداند؛ چرا که در غیر این صورت سبد تشکیل شده به مرور زمان و با توجه به تغییر قیمت‌های سهام، تبدیل به یک سبد کاملا وزنی خواهد شد از طرفی انجام این تعدیل‌ها در زمان کوتاه‌تر مثلا به‌صورت روزانه یا هفتگی، هر چند که با مفهوم هم‌وزن بودن مطابقت بیشتری دارد اما دارای محدودیت‌ها و هزینه‌های معاملاتی است. لازم به ذکر است که بر خلاف برخی تصورات خرید سهام تمام شرکت‌های موجود در شاخص به تعداد برابر به معنی تشکیل سبدی قیمت وزنی و نه یک سبد هم‌وزن است. نحوه دقیق محاسبه شاخص‌ها و شیوه و زمان مشخص اعمال تعدیل‌های مورد نیاز همواره با ابهاماتی برای سرمایه‌گذاران در بورس تهران همراه بوده است این ابهام در مورد شاخص هم‌وزن بیشتر به نظر می‌رسد. همان‌طور که توضیح داده شد لازم است که تاریخ و قیمت‌های پایه در فرمول محاسبه شاخص هموزن و در نتیجه وزن سهام در صندوق‌های تشکیل شده بر مبنای آن به دلایل ذکر شده و در پایان مدت مشخصی که معمولا هر سه یا چهار ماه است تعدیل شود در غیر این صورت ماهیت سبد تشکیل شده از هم وزن بودن فاصله می‌گیرد و اگر این مدت بسیار کوتاه مثلاروزانه یا هفتگی در نظر گرفته شود امکان انجام تعدیل‌های لازم به دلیل محدودیت‌ها و هزینه‌های معاملاتی فراهم نخواهد بود، بنابراین یکی از الزامات تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخص محور شفاف بودن فرمول محاسبه شاخص‌هاست.

انتظار می‌رود که بازدهی صندوق­‌های تشکیل شده بر پایه این دو شاخص در آینده و در صورت وقوع نسبت به یکدیگر تفاوت داشته باشند. مساله‌ای که تا کنون نیز با توجه به روند حرکت هر یک از دو شاخص مشاهده شده است.

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص در بورس

آنچه به گوش هر سرمایه‌گذار بورس مهم و شنیدنی می‌آید، اخبار مربوط به “شاخص” است. اما شاخص چیست؟ در این مقاله ما قصد داریم تا به تعریف مفهوم شاخص بپردازیم. در ادامه ضمن تعریف انواع شاخص، شاخص بورس تهران را معرفی میکنیم.

شاخص بورس چیست؟

“شاخص” در فرهنگ لغوی به معنای علامت و نماست. در مفهوم کلی شاخص نمایانگر عددی است که تغییرات در یک یا چند متغیر را نشان می‌دهد. شاخص کل بورس عددی است که میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را طی یک روز کاری بازار نشان می‌دهد. با مقایسه دوره‌ای شاخص می‌توان پی برد که روند بازار صعودی بوده یا نزولی.

به طور مثال عبارت “امروز شاخص کل بازار بورس ۹ ‌هزار و ۶۳۴ واحد افت داشت. که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۲۳۳ هزار واحد رسید” نشان می‌دهد که بورس نسبت به روز گذشته به چه میزان افت کرده است.

شاخص بورس در ازای هر روز کاری بازار به‌روزرسانی می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی سهام کلیه شرکت‌ها را به اطلاع عموم برساند.

با مقایسه هر شاخص طی ادوار مختلف می‌توان به میزان تغییرات آن پی برد. به طور مثال با مقایسه شاخص کل بورس در تاریخ 7 اردیبهشت 1399 با مقدار 797,000 و تاریخ 7 اردیبهشت 1400 با مقدار 1,193,000 به این نتیجه می‌رسیم که روند بورس نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته 49% رشد کرده است.

شاخص جهانی بورس

نشان دادن روند تغییرات بازده سهام با کمک شاخص، شیوه‌ای رایج در تمامی بازارهای بورس دنیاست. از مطرح‌ترین این شاخص‌ها می‌توان به شاخص داو جونز (DOW&JONES) و نزدک (NASDAQ) به عنوان شاخص بورس آمریکا اشاره کرد.

در بورس ایران شاخص‌های مختلفی وجود دارد که فرمول محاسبه آن‌ها با هم متفاوت است و یا از سهم‌های به خصوصی تشکیل شده‌‎اند. در ادامه به توضیح این شاخص‌ها می‌پردازیم.

انواع شاخص در بورس

شاخص کل یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

در هر سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار از دو قسمت منتفع خواهد شد:

1- افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه‌ای): یعنی بازدهی که سرمایه‌گذار از محل تغییر قیمت سهام کسب می‌کند. به طور مثال اگر شما سهامی را 20000 ریال خریداری کرده باشید و آن را 25000 ریال بفروشید، 5000 ریال سود ناشی از تغییر قیمت سهام یعنی معادل 25 درصد قیمت خرید کسب خواهید کرد.

2- کسب سود نقدی (بازده نقدی): سودی که از جریانات نقدی دوره سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. اگر در سهام سرمایه‌گذاری کرده باشید، این بازده به شکل سود و اگر در اوراق قرضه سرمایه گذاری کرده باشید، به شکل بهره خواهد بود.

بازده کل جمع بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای است. مهم‌ترین شاخص در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل یا همان TEDPIX است.

TEDPIX مخفف چیست؟

TEDPIX مخفف Tehran Exchange Divedend and Price Index یا همان شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است.

این شاخص میانگین تغییرات بازده کل یعنی بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر شاخص کل روزانه نشان می‌دهد که میانگین تغییرات قیمت سهام و تغییرات سود پرداختی در یک روز چقدر بوده است.

البته نکته مهم این جاست که وزن سهم‌ها در محاسبه شاخص کل باهم برابر نیست. شرکت‌هایی که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص می‌دهند تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌ها با سهام کمتر دارند. به عبارت دیگر تاثیر تغییرات قیمت سهم هر شرکت بر شاخص کل بستگی به وزن آن شرکت دارد. منظور از وزن، مقدار سهام و حجم معاملات شرکت است.

شاید بپرسید اگر سهمی به هر دلیلی بسته یا متوقف باشد، در محاسبه شاخص منظور نمی‌شود؟ باید گفت، در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن به عنوان قیمت آن سهم درنظر گرفته شده و در شاخص لحاظ می‌شود.

شاخص هم‌وزن

شاخص هم‌وزن مثل شاخص کل میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. با این تفاوت که در محاسبه شاخص هم‌وزن، وزن سهام شرکت‌ها باهم برابر در نظر گرفته می‌شود. در واقع حجم معاملات و مقدار سهم تاثیری بر محاسبه شاخص هم‌وزن ندارد. شاخص هم‌وزن میانگین قیمت سهام تمامی شرکت‌ها را با فرض یکسان بودن تاثیر آن‌ها بر میانگین نشان می‌دهد.

نکته مهم در خصوص شاخص هم وزن این است که به علت یکسان بودن تاثیر وزن سهم‌ها بر محاسبه میانگین، تغییرات شاخص نشان‌دهنده تغییرات بیش از نیمی از سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است. به طور مثال شاخص مثبت نشان می‌دهد که سهام بیش از نیمی از شرکت‌ها رشد داشته‌اند. اما درباره شاخص کل نمی‌توانیم اینطور بگوییم. چون مثبت بودن شاخص می‌تواند تنها بر اثر رشد سهام چند شرکت بزرگ باشد در حالیکه قیمت سهام شرکت‌های کوچک کاهش‌یافته است. به عبارتی وزن بیشتر سهام شرکت‌های بزرگ باعث می‌شود که تغییرات قیمت سهام سایر شرکت ها برمحاسبه شاخص کل تاثیر کمتری بگذارد.

شاخص قیمت (TEPIX)

TEPIX مخفف Tehran Exchange Price Index به معنی شاخص بازدهی قیمت بورس اوراق بهادار تهران است. شاخص قیمت میانگین تغییرات قیمت سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را نشان می‌دهد. این شاخص بخشی از شاخص کل است که تغییرات بازدهی نقدی را نشان نمی‌دهد و تنها مختص به روند تغییرات قیمت سهام است.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

TEDIX مخفف Tehran Exchange Divedend Index به معنی شاخص بازدهی نقدی بورس اوراق بهادار تهران است. این شاخص تنها تغییرات روند سود پرداختی به سرمایه‌گذاران از سوی شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

معمولا این شاخص کمتر دچار تغییر می‌شود و روندی با نوسانات کم دارد. اما این قاعده بستگی به تاریخ شاخص دارد. در ماه‌هایی مثل مرداد و دی نوسان شاخص بازده نقدی بیشتر می‌شود. چون اغلب شرکت‌ها در این ماه‌ها مجمع عمومی برگزار می‌کنند و نرخ سود پرداختی را به سهامداران اعلام می‌کنند.

شاخص قیمت و شاخص بازده نقدی هر دو متاثر از وزن سهام شرکت‌ها هستند. هر شرکت با وزن سهام بیشتر، تاثیر بیشتری بر شاخص می‌گذارد.

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات بازدهی کل سهام شرکت‌های مختص به یک صنعت است. به طور مثال وقتی می‌گوییم شاخص صنعت دارویی 212 واحد رشد کرده است؛ یعنی میانگین بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه دارویی مثل برکت، دارو، دامین، دالبر، دسینا و… نسبت به روز گذشته 212 واحد افزایش پیدا کرده است. شاخص مالی میانگین تغییرات بازدهی سهام شرکت‌های فعال در حوزه مالی مثل شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های بیمه و … ر ا نشان می‌دهد.

شاخص 30 شرکت بزرگ

منظور از 30 شرکت بزرگ، 30 شرکت فعال در بورس با بیشترین وزن است. این 30 شرکت بیشترین سهام موجود در بازار را به خود اختصاص داده‌اند و حجم معاملات سهام آن ها بالاست. تغییرات قیمت این شرکت‌ها تاثیر چشم‌گیری بر شاخص بورس می‌گذارد. شرکت‌هایی مثل فملی (به طور مثال با حجم بالای 107892341 در یک روز)، وبملت، خودرو، اخابر و…

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

TEFIX مخفف Tehran Exchange Free Float Index به معنی شاخص سهام آزاد شناور بورس اوراق بهادار تهران است. منظور از سهام آزاد شناور، حجمی از سهام هر شرکت است که در انحصار یک شخص به خصوص یا یک شرکت حقوقی نیست. معمولا بخشی از سهام هر شرکت توسط افراد با سرمایه‌های کلان یا نهادهای مالی (تحت عنوان سرمایه‌گذاران حقوقی) خریداری و با هدف مشارکت در مدیریت شرکت نگهداری می‌شود.

همین امر باعث می‌شود تا این بخش از سهام در انحصار مالکان باشد و به صورت فعال در بازار معامله نشود. آنچه از مابقی سهام شرکت باقی می‌ماند سهام شناور است که در دست سرمایه‌گذاران حقیقی بوده و هر لحظه امکان دارد که معامله شود.

شاخص سهام شناورآزاد مانند شاخص سهام کل است. با این تفاوت که به جای میانگین تغییرات بازدهی کل، میانگین تغییرات سهام شناور آزاد را نشان می‌دهد. هرچه شاخص سهام شناور آزاد به شاخص سهام کل نزدیک تر باشد، یعنی سهام شناور آزاد بیشتر و سهام در انحصار افراد و سرمایه‌گذاران حقوقی کمتر است.

شاخص بازار اول و دوم

سازمان بورس سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را بر اساس برخی معیارها به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم می‌کند. معیارهایی مثل میزان سودآوری، درصد سهام شناور آزاد، عدم وجود زیان انباشته، حجم معاملات، تعداد سهام و…

شرکت‌هایی که بر اساس این معیار‌ها وضعیت مساعدی دارند در دسته بازار اول بورس قرار می‌گیرند.

شرکت‌هایی که نسبت به شرکت‌های بازار اول در رده‌های پایین تری هستند، در دسته بازار دوم بورس جا می‌گیرند. شاخص بازار اول نشان‌دهنده میانگین قیمت سهام شرکت‌هایی است که بر اساس معیارهای سازمان بورس در این بازار جا می‌گیرند. شاخص بازار دوم میانگین قیمت سهام شرکت‌های دسته دوم بازار بورس است.

اما با وجود فیلترهای تعریف شده، معمولا حجم معاملات بازار دوم بیشتر از حجم معاملات بازار اول است. هم‌چنین ممکن است درصد تغییرات شاخص بازار دوم بیشتر از شاخص بازار اول باشد.

کاربرد شاخص‌ها

هدف اصلی شاخص‌ها اطلاع‌رسانی میزان تغییرات و نوسانات بازار سرمایه به عموم مردم در غالب یک عدد کمّی است.

از دیگر کاربردهای شاخص‌ها در بازار سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مبنایی برای ارزیابی عملکرد حرفه‌ای مدیران سرمایه‌گذاری

2- کمک به تحلیل گران برای پیش بینی حرکات آتی بازار

3-اندازه‌گیری نرخ‌های بازده بازار در مطالعات اقتصادی

4- مبنایی برای شکل‌گیری و نظارت بر صندوق های شاخصی

اصلی‌ترین مرجع اعلام شاخص سایت Tsetmc یا همان سایت مدیریت فناوری بورس ایران است. از این طریق شما می‌توانید تغییرات انواع شاخص، مقدار و درصد آن‌ها را ببینید که پیوسته به‌روزرسانی می‌شود.

شاخص بورس(Stock index) چیست و چه کاربردی دارد؟

حتما در برنامه های خبری و یا در روزنامه ها درباره تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار شنیده اید. اینکه شاخص بورس چند واحد رشد داشته و یا با افت مواجه شده است. با مطالعه این مقاله درباره شاخص بورس، انواع شاخص و تحلیل تکنیکال آن صحبت می‌کنیم.

شاخص ها ابزاری برای بررسی تغییرات هستند که در ارزیابی های اقتصادی یا اندازه گیری و تحلیل یک بازار قابل استفاده هستند. شاخص بورس نیز به عنوان یک شاخص با اهمیت، اندازه تغییرات قیمت سهام موجود در بازار بورس و اوراق بهادار را نشان می دهد.

در واقع، دلیل اهمیت شاخص بورس این است که سهام مبادله شده در بورس را بررسی می کند و اطلاعات کلی در مورد رشد یا افت بازار به ما ارائه می دهد.

شاخص های سهام یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد بورس هستند و به آن « دماسنج وضعیت اقتصادی کشورها » شاخص‌ بازار (Index) می گویند.

دلایل اهمیت محاسبه شاخص های بازار سهام

پیش بینی حرکت های آتی بازار

تحلیل گران تکنیکال با استفاده از شاخص بورس اوراق بهادار می توانند حرکت های بعدی و جهت بازار را پیش بینی کنند. این شاخص برای ارزیابی آینده بازار بسیار با اهمیت است.

ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های سرمایه گذاری

یکی از کاربردهای شاخص بورس برای ارزیابی عملکرد فعالیت مالی شرکت های سرمایه گذاری است. یعنی با مقایسه بازدهی سبد تحت مدیریت شرکت های سرمایه گذاری با شاخص بورس می شود بازده و میزان موفقیت آن شرکت را محاسبه کرد. شاخص بورس معیار خوبی برای ارزیابی موفقیت نهادهای سرمایه گذاری است.

نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص

بررسی شاخص بورس اوراق بهادار کمک می کند تا بتوان عملکرد صندوق های سرمایه گذاری شاخصی را بررسی کرد. چون با مقایسه عملکرد صندوق سرمایه گذاری شاخصی و شاخص کل سهام می توانیم بفهمیم که مدیریت صندوق چقدر توانسته کارکرد خود را به شاخص بورس نزدیک کند.

عملکرد آتی کل اقتصاد

یکی دیگر از کاربردهای شاخص بورس اوراق بهادار بیان کننده وضعیت حال حاضر بورس است و عملکرد اقتصاد آن کشور در آینده را نشان می دهد.

انواع شاخص ها در بازار بورس اوراق شاخص‌ بازار (Index) بهادار

شاخص قیمتی

همان طور که از نام آن مشخص است این شاخص مرتبط با قیمت سهام است و برآیند جهت حرکت قیمت های اوراق بهادار در بازار را نشان می دهد.

شاخص نقدی

این شاخص برآیند جهت حرکت بازده نقدی سهام یا همان (DPS) است.

شاخص بازدهی کل

این شاخص ها هم نشان دهنده برآیند جهت حرکت قیمت ها هستند و هم نشان دهنده جهت حرکت بازده نقدی.

اکثر تحلیل گران معمولا از شاخص قیمتی در تصمیم گیری های خود استفاده می کنند و برای آن ارزش بیشتری قائل هستند.

مهم ترین شاخص های بورس اوراق بهادار در ایران

شاخص کل بورس (TEDPIX)

شاخص کل بورس تهران همان شاخصی است که معمولا در اکثر رسانه ها و اخبار نام آن را می شنوید و نشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت های فعال در بازار بورس ایران است. شاخص کل بورس ایران با نام بین المللی TEDPIX شناخته می شود.

شاخص کل بر مبنای ارزش بازاری سهام محاسبه می شود. یعنی وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص اهمیت دارد. تغییرات سهم های بزرگتر بازار مثل فولاد مبارکه، پارس، ایران خودرو، فملی و … که تعداد سهام و سرمایه آن ها بیشتر است بسیار تاثیرگذارتر از سهم های کوچک بازار هستند. به سهم های بزرگ تاثیرگذار، سهم های شاخص ساز می گویند.

شاخص کل قیمت (TEPIX)

شاخص قیمت سهام بر خلاف شاخص کل فقط تغییرات قیمت سهام فعال در بازار را در نظر می گیرد و سود نقدی (DPS) را لحاظ نمی کند. شاخص قیمت با نام بین المللی TEPIX شناخته می شود.

اکثر تحلیل گران فعال در بازار بورس از این شاخص برای تصمیم گیری استفاده می کنند و از نظر آن ها این شاخص نسبت به شاخص کل اطلاعات مهم تری در اختیار آن ها قرار می دهد.

شاخص هم وزن

در شاخص هم وزن دیگر بزرگی سهم ها اهمیت ندارد و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود. یعنی تمامی سهم های بازار به یک میزان بر رشد یا افت شاخص موثرند.

به عنوان مثال اگر یک سهم بزرگ مثل « فارس » یک درصد رشد کند به همان میزان بر شاخص هم وزن تاثیر می گذارد که یک سهم کوچک بازار مثل « وآوا » یک درصد رشد کند.

اگر شاخص کل مثبت و شاخص هم وزن منفی باشد تحلیل بازار چگونه است؟

همان طور که گفته شد سرمایه و بزرگی سهم ها در شاخص هم وزن اهمیت ندارد و تمام سهم ها به یک میزان بر افت یا رشد شاخص موثرند. پس وقتی شاخص هم وزن منفی است به این معناست که قیمت اکثر سهم های فعال در بورس کاهش داشته است.

اما برعکس شاخص هم وزن، سرمایه و بزرگی سهم ها برای شاخص کل مهم است. در نتیجه وقتی شاخص هم وزن منفی و شاخص کل مثبت است به این معناست که هرچند اکثر سهم های بازار منفی بوده اند اما سهم های بزرگ و شاخص ساز مثبت بوده اند که باعث شده اند شاخص کل رشد کند.

شاخص بازار اول و دوم

طی تقسیم بندی های سازمان، بورس به دو بازار اول و دوم تقسیم می شود که شاخص بازار اول به محاسبه تغییرات سهم های پذیرفته شده در بازار اول می پردازد و شاخص بازار دوم تغییرات سهم های پذیرفته شده در بازار دوم را نشان می دهد.

شاخص آزاد شناور

سهام آزاد شناور به سهامی گفته می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش سهام خود در بورس هستند و قصد ندارند با حفظ سهام خود در مدیریت شرکت مشارکت کنند. سهام شناور هر سهم در صفحه در یک نگاه آن سهم در سایت Tsetmc نمایش داده می شود.

محاسبه شاخص آزاد شناور مشابه شاخص کل است با این تفاوت که تنها تغییرات سهام آزاد شناور را اندازه می گیرد. نکته قابل توجه در مورد شاخص شناور آزاد این است که این شاخص به بخشی از بازار اهمیت می دهد که از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.

شاخص صنعت

شرکت های پذیرفته شده در بورس در صنایع مختلفی مثل بانک ها و موسسات اعتباری، محصولات شیمیایی، مواد و محصولات دارویی و … طبقه بندی می شوند. بورس تهران اقدام به محاسبه ی شاخص قیمت برای هر صنعت می کند که نحوه ی محاسبه آن مشابه شاخص کل می باشد.

شاخص 50 شرکت فعال تر

50 شرکت فعال بازار بورس در دوره های سه ماهه تعیین می شوند. آن چه در انتخاب 50 شرکت بیشترین اهمیت را دارد تعداد روزهای داد و ستد شرکت هاست. بورس تهران میزان نقدشوندگی یا فعالیت شرکت ها را ملاک اصلی برای گزینش 50 شرکت قرار داده است.

شاخص 30 شرکت بزرگتر

شاخص30 شرکت بزرگتر شاخصی است که به صورت وزنی و براساس سهام شناور آزاد محاسبه می شود و عملکرد 30 شرکت بزرگ پذیرفته شده در بورس تهران را اندازه گیری می کند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.