ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها

نمودار فیبوناچی در بورس چه کاربردی دارد؟

اعداد فیبوناچی به نام ریاضیدان مشهور ایتالیایی، لئوناردو فیبوناچی (قرن 12 میلادی) نامگذاری شده است. لئوناردو فیبوناچی با نام لئوناردو پیسانو نیز شناخته می‌شود. فیبوناچی در کتاب خود با عنوان Liber Abaci، دنباله فیبوناچی را معرفی کرد. هرچند این دنباله پیش از آن، توسط ریاضیدانان هندی شناخته شده بود؛ اما فیبوناچی برای نخستین بار آن را در کتاب خود به ریاضیدانان غربی معرفی کرد. دلیل اهمیت دنباله فیبوناچی، کاربرد بسیار گسترده آن در طبیعت است. به طوری که به سادگی می‌توان ردپای نسبت‌های فیبوناچی را در اعضای بدن انسان، برگ‌های درختان، صدف حلزون و غیره مشاهده کرد. بازارهای مالی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در این مقاله پس از آشنایی با دنباله فیبوناچی، به بررسی نمودار فیبوناچی در بورس می‌پردازیم و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال را توضیح می‌دهیم.

اعداد فیبوناچی چیست؟

اساس نمودار فیبوناچی در بورس استفاده از اعداد فیبوناچی است. اعداد فیبوناچی اعدادی هستند که در یک دنباله از اعداد صحیح قرار می‌گیرند و با عنوان دنباله فیبوناچی شناخته می‌شوند. این دنباله، مجموعه‌ای از اعداد است که هر عدد آن (به جز دو عدد اول) از حاصل جمع دو عدد قبل از خود به دست می‌آید. دو عدد ابتدای این دنباله 1 و 1، یا 0 و 1 است. در ادامه، نمونه‌ای از این دنباله را مشاهده می‌کنید: . 144 و 89 و 55 و 34 و 21 ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها و 13 و 8 و 5 و 3 و 2 و 1 و 1 یا . 144 و 89 و 55 و 34 و 21 و 13 و 8 و 5 و 3 و 2 و 1 و 1 و 0 دنباله فیبوناچی از طریق معادله زیر به دست می‌آید:

مثال خرگوش فیبوناچی

در کتاب Liber Abaci، فیبوناچی برای توضیح دنباله خود به مثالی از تولیدمثل خرگوش اشاره می‌کند. سؤالی که او مطرح کرد این بود: «با فرض اینکه یک جفت خرگوش تازه متولد شده‌ی نر و ماده، در یک مزرعه قرار داده شوند، طی یک سال چند خرگوش در آن مزرعه وجود خواهد داشت؟» فرضیاتی که او مطرح کرد این بود که:

• خرگوش‌ها نمی‌میرند.
• خرگوش‌ها طی یک ماه به بلوغ جنسی می‌رسند.
• دوره حاملگی خرگوش‌ها یک ماه است.
• پس از رسیدن به بلوغ جنسی، خرگوش‌های ماده هر ماه زایمان می‌کنند.
• هر خرگوش در هر نوبت زایمان، یک خرگوش نر و یک خرگوش ماده به دنیا می‌آورد.

فرضیه تولید مثل خرگوش‌ها در شکل زیر نشان داده شده است:

در ماه اول جفت خرگوش تازه متولد شده هنوز به بلوغ جنسی نرسیده‌اند، بنابراین نمی‌توانند جفت شوند. در ماه دوم، خرگوش‌ها جفت می‌شوند و در پایان همان ماه یک جفت خرگوش به دنیا می‌آورند. بنابراین در ماه سوم، دو جفت خرگوش خواهیم داشت. در ماه چهارمم، خرگوش‌های اصلی با هم جفت شده و یک جفت خرگوش دیگر به دنیا می‌آورند. بنابراین در مجموع سه جفت خرگوش خواهیم داشت. این الگو تا 12 ماه ادامه دارد.

نسبت طلائی

یکی از دلایل مهم شهرت دنباله فیبوناچی، به دست آمدن «نسبت طلائی» یا «عدد فی» از آن است. خارج قسمت هر دو جمله پی در پی در این سری اعداد، نزدیک به عدد 618/1، یا معکوس آن 618/0 است. به این ویژگی، نسبت طلائی یا عدد فی گفته می‌شود. هر چه دو عدد مذکور بزرگتر انتخاب شوند، نتیجه نیز از دقت بیشتری برخوردار خواهد بود. به عنوان مثال، حاصل تقسیم 21 بر 13، یا 55 بر 34، همگی برابر با 618/1 می‌شود. همان‌طور که گفته شد، تقریباً همه چیز در جهان از این نسبت پیروی می‌‌کند. به عنوان مثال، تعداد زنبورهای ماده یک کندو نسبت به تعداد زنبورهای نر، زاویه پیچش صدف حلزون، یا زاویه پیچش تخمه‌های آفتابگردان و غیره. یکی از کاربردهای مهم نسبت طلائی نیز کاربرد نمودار فیبوناچی در بورس است.

کاربرد نمودار فیبوناچی در بورس

پس از آشنایی با دنباله اعداد فیبوناچی، باید با کاربرد نمودار فیبوناچی در بورس نیز آشنا شوید. حرکت قیمت در بازار معمولاً به صورت رفت و برگشتی صورت می‌گیرد. بخشی از آن‌ همسو با روند اصلی بازار و بخش دیگر خلاف جهت روند بازار است. امواجی که همسو با روند اصلی بازار هستند ایمپالسیو نامیده می‌شوند. امواجی که خلاف جهت روند بازار هستند نیز امواج اصلاحی هستند. امواج اکستنشن نیز وضعیت قیمت را پس از اصلاح نشان می‌دهند.

با افزایش پیچیدگی‌های بازار سرمایه، معامله‌گران به دنبال راه‌های علمی و مطمئن برای خرید و فروش سهام هستند. مهم‌ترین هدف تحلیل تکنیکال در بورس، پیدا کردن بهترین نقطه برای خرید و فروش سهام است. نمودار فیبوناچی در بورس ، ابزارهای بسیار دقیقی را برای دستیابی به این هدف در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهد. البته نمودار فیبوناچی در بورس شامل طیف گسترده‌ای از ابزارها است، با این حال سه مورد از آن‌ها کاربرد بیشتری دارند:

• فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement)
• فیبوناچی اکستنشن یا گسترشی (Fibonacci Extensions)
• فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones)

فیبوناچی اصلاحی (RET)

فیبوناچی اصلاحی یکی از مهم‌ترین ابزارهای نمودار فیبوناچی در بورس است. اساس این ابزار دنباله فیبوناچی است که توسط ریاضیدان ایتالیایی معرفی شده‌ است. البته فیبوناچی اصلاحی از روابط ریاضی بین اعداد دنباله، بیشتر از خود اعداد بهره می‌برد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نمودار فیبوناچی در بورس تشخیص نقاط شاخص نمودار سهام، مانند بالاترین و پایین‌ترین سطح قیمت است. اعداد فیبوناچی با استفاده از نسبت‌های اصلی فیبوناچی (6/23%، 2/38%، 50%، 8/61% و 100%) بر فاصله عمودی بین آن‌ها تقسیم می‌شوند. پس از مشخص شدن سطوح نسبت، خطوط افقی معرف آن‌ها روی نمودار ترسیم می‌شوند. درنهایت نیز سطوح احتمالی حمایت (که قیمت از این سطح پایین‌تر نمی‌رود) و مقاومت (که قیمت از این سطح بالاتر نمی‌رود) مشخص می‌شوند.

در نسبت‌های اصلی نمودار فیبوناچی در بورس ، نسبت 8/61% از تقسیم یک عدد دنباله با عدد بعد از آن به دست می‌آید. به عنوان مثال، 8 تقسیم بر 13 برابر است با 615/0 (5/61%) و 21 تقسیم بر 34 برابر است با 618/0 (8/61%). نسبت 2/38% با تقسیم هر عدد دنباله با عددی که در دو جایگاه بعد از آن (سمت راست) قرار دارد، به دست می‌آید. به عنوان مثال 5 تقسیم بر 13 برابر است با 385/0 (5/38%) و 55 تقسیم بر 144 برابر است با 38/0 (2/38%). نسبت فیبوناچی 6/23% با تقسیم یک عدد دنباله به عددی که در سه جایگاه بعد از آن (در سمت راست) قرار دارد، به دست می‌آید. به عنوان مثال 13 تقسیم بر 55 برابر است با 236/0 (6/23%) و 8 تقسیم بر 2 برابر است با 23076/0 (1/23%). نقطه صفر درصد در نمودار فیبوناچی در بورس ، شروع اصلاح است. در حالی که 100% نشان‌دهنده وارونگی کامل حرکت است.

کاربرد فیبوناچی اصلاحی

معامله‌گران با استفاده از سطوح اصلی فیبوناچی اصلاحی نقاط استراتژیک را برای معامله هدفمند و متوقف کردن ضرر و زیان خود پیدا می‌کنند. در روندهای صعودی، سطوح فیبوناچی اصلاحی می‌توانند به عنوان نقاط خرید بالقوه در پولبک‌ها مورد استفاده قرار گیرند. در حالی که در روندهای نزولی، سطوح قیمت می‌توانند به عنوان نقاط فروش در نظر گرفته شوند. انتظار کلی آن است که روند صعودی قیمت رو به بالا باشد و از سطح فیبوناچی به روند نزولی بازگردد. هنگامی که سطح قیمت فیبوناچی با سطح قیمت شاخص تکنیکال دیگری همپوشانی داشته باشد، نقاط مقاومت یا حمایت قوی‌تری ایجاد می‌‌کند. برخلاف میانگین‌های متحرک، سطح قیمت فیبوناچی اصلاح شده ثابت است. درنتیجه معامله‌گران می‌توانند به موقع واکنش نشان دهند. مفهوم اصلاح نمودار فیبوناچی در بورس در شاخص‌های مختلف مانند نظریه امواج الیوت، سطوح Tirone و الگوهای گارتلی به کار گرفته شده است.

فیبوناچی اکستنشن (EXT)

معامله‌گران با استفاده از ابزار فیبوناچی اکستنشن به تعیین سود مورد انتظار یا تخمین تغییرات قیمت پس از پولبک یا سطوح اصلاح می‌پردازند. سطوح اکستنشن بیانگر مناطقی است که می‌تواند روند قیمت سهام را معکوس کند. به عبارت دیگر، از این ابزار نمودار فیبوناچی در بورس برای تعیین انتهای جهش ثانویه قیمت استفاده می‌شود. فیبوناچی اکستنشن روی نمودار رسم می‌شود و سطوح قیمتِ دارای اهمیت احتمالی را نشان می‌دهد. این سطوح بر اساس نسبت‌های فیبوناچی (به عنوان درصد) و میزان حرکت قیمت، روی شاخص‌ها اعمال می‌شوند.

فرمول فیبوناچی اکستنشن

فیبوناچی اکستنشن فرمول خاصی ندارد. وقتی این شاخص در نمودار اعمال می‌شود، معامله‌گر 3 نقطه را انتخاب می‌کند. خطوط نمودار نیز بر اساس این سه نقطه رسم می‌شوند. اولین نقطه انتخاب شده شروع یک حرکت است. نقطه دوم پایان حرکت و نقطه سوم پایان اصلاح آن حرکت است.

فیبوناچی اکستنشن بیانگر چه چیزی است؟

فیبوناچی اکستنشن راهی است که به پیش‌بینی قیمت، یا تشخیص مناطق حمایت و مقاومت کمک می‌کند. درنتیجه با استفاده از فیبوناچی اکستنشن می‌توان نقاط مورد علاقه معامله‌گران برای خرید و فروش سهام را پیدا کرد؛ هرچند همیشه مقداری خطا وجود دارد. ممکن است قیمت درست در سطح تعیین شده توسط فیبوناچی اکستنشن متوقف یا معکوس نشود، اما نواحی اطراف آن اهمیت زیادی دارد. اگر معامله‌گر برای مدت طولانی در یک سهم باشد و قیمت آن سهم افزایش یابد، می‌تواند از سطوح فیبوناچی اکستنشن برای پیش‌بینی میزان رشد سهام خود استفاده کند. درمورد ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها معامله‌گرهایی که استراتژی کوتاه‌مدت دارند نیز همین مسئله صدق می‌کند. درنتیجه معامله‌گران با هر استراتژی که برای خود تعیین کرده باشند، می‌تواند از این ابزار برای تصمیم‌گیری‌های خود استفاده کند. از فیبوناچی اکستنشن می‌توان در هر بازه زمانی و هر بازاری استفاده کرد. به طور معمول، خوشه‌های فیبوناچی یک بازه قیمتی را نشان می‌دهند که برای سهام و معامله‌گران اهمیت زیادی دارد. از آنجا که می‌توان سطوح اکستنشن را در طول زمان و روی موج‌های قیمتی مختلف رسم کرد، وقتی چندین سطح از این موج‌ها در یک ناحیه قیمتی بر هم منطبق می‌شوند، آن ناحیه اهمیت زیادی برای معامله‌گران پیدا می‌کند.

فیبوناچی زمانی

فیبوناچی زمانی یا دوره‌های زمانی فیبوناچی (Fibonacci time zones) یک شاخص تکنیکال مبتنی بر زمان است. این شاخص معمولاً با یک نوسان قابل‌توجه بالا یا پایین در نمودار شروع می‌شود. سپس خطوط عمودی به سمت راست کشیده می‌شوند و مناطقی از زمان را نشان می‌دهند که می‌تواند منجر به نوسان قابل‌توجه دیگر، یا حتی معکوس شود. خطوط عمودی مطابق با زمان، در محور x نمودار بر اساس اعداد فیبوناچی است.

روش محاسبه فیبوناچی زمانی

محاسبه فیبوناچی زمانی به فرمول نیاز ندارد. فیبوناچی زمانی عددهای دنباله فیبوناچی هستند که به زمان اولیه در نظر گرفته شده اضافه می‌شوند. فرض کنید اول آوریل به عنوان تاریخ شروع انتخاب شده است، این تاریخ (صفر) است. اولین خط عمودی فیبوناچی زمانی در جلسه معاملات بعدی (1) ظاهر می‌شود، بعدی دو جلسه بعد ظاهر می‌شود (2)، بعد سه (3)، سپس 5 روز بعد (5)، بعدی هشت روز بعد (8) ظاهر می‌شود و غیره. در صورت استفاده از فیبوناچی زمانی می‌توان از پنج شماره اول اجتناب کرد. زیرا وقتی تمام خطوط عمودی با هم استفاده شوند، شاخص چندان قابل اطمینان نخواهد بود. بنابراین، بعضی از معامله‌گران پس از نقطه شروع، خطوط عمودی خود را از دوره‌های 13 یا 21 شروع می‌کنند.

فیبوناچی زمانی بیانگر چیست؟

شناسایی نقطه شروع، مهم‌ترین عنصر استفاده از ابزار فیبوناچی زمانی است. تاریخ یا دوره زمانی انتخاب شده نیز موضوع بسیار مهمی است. هنگامی که این شاخص در یک دوره یا تاریخ اعمال شود، خطوط عمودی در سمت راست نقطه شروع ظاهر می‌شود. همان‌طور که گفته شد، به طور معمول چند منطقه زمانی اول نادیده گرفته می‌شوند. خطوط عمودی که در دوره‌های زمانی 13 یا بیشتر قرار داشته باشند، اعتبار بیشتری دارند. فیبوناچی زمانی به ما می‌گوید که بعد از یک صعود یا نزول، صعود یا نزول بعدی می‌تواند در دوره‌های 13، 21، 55، 89، 144، 233 و. بعد از نقطه اولیه رخ دهد. فیبوناچی زمانی هیچ ارتباطی به قیمت سهام ندارد و فقط مبتنی بر زمان است. از این ابزار نمودار فیبوناچی در بورس می‌توان برای تأیید یا تحلیل معاملات استفاده کرد. به عنوان مثال، اگر قیمت به منطقه حمایت و یکی از مناطق فیبوناچی زمانی نزدیک شده و سپس از نقطه حمایت بالاتر رود، این دو روش یکدیگر را تأیید می‌کنند.

کلام آخر

موفقیت در بازار سرمایه اتفاقی نیست. معامله‌گران حرفه‌ای، از روش‌های علمی و معتبر زیادی برای تجزیه و تحلیل بازار و خرید و فروش‌های خود استفاده می‌کنند. کسب دانش سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین عامل موفقیت در این بازار است. نمودار فیبوناچی در بورس یکی از پرکاربردترین ابزارهای تحلیل تکنیکال است. آکادمی دکتر ژند با بیش از 15 سال تجربه و سابقه در بورس ایران، بورس جهانی، فارکس و ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها بازار ارزهای دیجیتال، صفر تا صد بورس را به شما آموزش می‌دهد. آموزش‌های آکادمی دکتر ژند با زبان ساده و روان ارائه می‌شوند. درنتیجه، در هر سطحی از دانش بورس که باشید، می‌توانید از این آموزش‌ها بهره‌مند شوید. یکی از محصولات آکادمی دکتر ژند، پکیج ابزارها است. در این بسته آموزشی می‌توانید به نرم‌افزارهای تحلیل و ابزارهای موجود در آن‌ها مسلط شوید و خریدهای موفق‌تری در بازار بورس داشته باشید. یکی از این ابزارها که به طور کامل در این پکیج آموزش داده شده است، ابزارهای نمودار فیبوناچی در بورس است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و تهیه این بسته آموزشی اینجا کلیک کنید.

فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال و چگونگی رسم آن

در این مقاله قصد داریم به آموزش فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci retracement) در تحلیل تکنیکال و چگونگی استفاده از آن برای پیدا کردن سطوح مهم و پرکاربرد بپردازیم.

همانطور که می‌دانید، معامله‌گرانی که با استفاده از تحلیل تکنیکال به بررسی و تحلیل بازار می‌پردازند، از ابزارها و اندیکاتورهای بسیار زیاد و متنوعی برای پیش بینی حرکات آینده قیمتی استفاده می‌کنند. این ابزارها مانند Wyckoff، امواج الیوت و تئوری داو (Dow Theory) ممکن است بازار را به صورت کلی تحلیل و بررسی کنند یا اندیکاتورهایی شبیه به مووینگ اوریج، RSI، باند بولینگر، ابر ایچیموکو، پارابولیک سار یا مکدی باشند.

یکی دیگر از ابزارهای محبوب و کاربردی در تحلیل تکنیکال، فیبوناچی اصلاحی است. تریدرهای زیادی از این ابزار در بازارهای مالی مختلفی همچون بازار کریپتوکارنسی‌ها و فارکس استفاده می‌کنند. دنباله فیبوناچی حدود 700 سال پیش کشف شده است و این ابزار بر اساس این دنباله ایجاد شده است. در بخش‌های بعدی به جزئیات این ابزار خواهیم پرداخت.

دنباله فیبوناچی

فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال یا (Fibonacci retracement) ابزاری است که توسط تکنیکالیست‌ها و تریدرها برای پیش‌ بینی مناطق مهم حمایتی و مقاومتی احتمالی استفاده می‌شود. برای این کار آنها از نسبت‌های فیبوناچی به صورت درصدی استفاده می‌کنند.

در قرن سیزدهم میلادی دنباله‌ای از اعداد توسط ریاضیدان لئوناردو فیبوناچی به دست آمده و دنباله فیبوناچی نام گرفت. این ابزار بر اساس این دنباله ایجاد شده است. روابط ریاضی مشخصی میان این اعداد وجود دارد که با استفاده از آنها نسبت‌هایی ایجاد شده و در نمودارها نیز از همان نسبت‌ها استفاده می‌شود. این نسبت‌ها به شرح زیر هستند:

اگرچه از نظر فنی سطح فیبوی 50% در میان اعداد دنباله وجود ندارد، اما برخی تریدرها با توجه به اینکه این نقطه، نقطۀ میانی دامنۀ قیمتی است، این سطح را نیز بسیار مهم به شمار می‌آورند. از این سطوح در نسبت‌های بیش از 100% نیز استفاده می‌کنند. نسبت‌هایی همچون 161.8%، 261.8% یا 423.6%.

در مورد چگونگی استفاده از این ابزار در ادامه صحبت خواهیم کرد، اما مسئلۀ مهمی که باید بدانید، کاربردهای فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال است. از این ابزار در نمودار قیمتی استفاده می‌شود و با استفاده از نسبت‌های آن می‌توان به مناطق مهمی همچون سطوح حمایت، سطوح مقاومت، مناطق احتمالی بازگشت قیمت، مناطق ورود، مناطق خروج و یا سطوح مربوط به مشخص کردن حد ضرر دست یافت.

چگونگی محاسبه فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

با توجه به اینکه درصدها در بسیاری از ابزارهای مربوط به فیبوناچی اصلاحی مشابه هستند، نیازی به انجام محاسبات به صورت دستی وجود ندارد. اما با این وجود راه دستیابی به آنها از طریق اعداد دنباله فیبوناچی است. برای این کار باید با دنباله‌ای از اعداد شروع کنید که با صفر و یک آغاز می‌شوند و عدد بعدی مجموع دو عدد قبلی خواهد بود. با ادامه دادن این کار، به زنجیره‌ای از اعداد خواهیم رسید که دنباله فیبوناچی نام دارد:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987…

درست است که این اعداد و با همین شکل در فیبوناچی اصلاحی استفاده نمی‌شوند، اما پایه و اساس ایجاد ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال اعداد موجود در دنباله فیبوناچی هستند.

اگر اولین اعداد این دنباله را در نظر نگیریم، میان اعداد بعدی به گونه‌ای ارتباط ریاضی وجود دارد. این روابط بدین شکل است که حاصل تقسیم هر عدد بر عدد بعد از خودش، چیزی حدود 0.618 خواهد بود. به عنوان مثال، حاصل تقسیم 21 بر 34، عدد 0.6176 خواهد بود. همچنین حاصل تقسیم هر عدد بر عددی که با فاصلۀ دوتایی از آن قرار دارد، چیزی حدود 0.382 خواهد بود. به عنوان مثال، اگر عدد 21 را بر عدد 55 تقسیم کنیم، به عدد 0.3818 می‌رسیم. تمامی نسبت‌های موجود در ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال (به جز نسبت 50%) بر اساس همین روش محاسباتی ایجاد شده‌اند.

توالی فیبوناچی و نسبت‌های طلایی

همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز گفته شد، دنباله فیبوناچی در قرن سیزدهم و توسط ریاضیدانی به نام لئوناردو فیبوناچی به دست آمده است. نسبت‌های طلایی (0.618% یا 1.618%) با توجه به این دنباله به دست آمده‌اند. اما چرا این نسبت‌ها بسیار مهم هستند و لقب نسبت‌های طلایی را به خود اختصاص داده‌اند؟

این نسبت‌ها در تمامی پدیده‌های موجود در طبیعت یافت می‌شوند. اگر به اتم‌ها، ستارگان، کهکشان‌ها و شکل‌گیری آنها، پوسته‌ها یا حتی زنبورهای عسل توجه کنید، این نسبت‌ها را خواهید یافت. در طبیعت و در میان اجزای آن از کوچک‌ترین مقیاس تا بزرگ‌ترین مقیاس، نمونه‌هایی از این نسبت‌ها وجود دارد و به همین دلیل نام نسبت طلایی برای آنها انتخاب شده است.

علاوه بر این، قرن‌ها است که بسیاری از هنرمندان، مهندسان و طراحان برای خلق آثاری زیبا و هنری از نسبت‌های طلایی استفاده می‌کنند. همچنین در آثاری همچون اهرام مصر، مونالیزا و حتی طراحی لوگوی توییتر نیز از این نسبت‌ها استفاده شده است. همان‌طور که مشخص است، این نسبت‌ها در بازارهای مالی نیز نقش برجسته‌ای دارند.

چگونگی استفاده و رسم فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

حال که متوجه شدید که دنباله فیبوناچی چیست، ابزار فیبوناچی اصلاحی بر چه اساسی ایجاد شده و چگونه کار می‌کند، به بررسی فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال و بازارهای مالی خواهیم پرداخت.

اغلب، این ابزار میان دو نقطۀ اصلی همچون بالاترین و پایین‌ترین قیمت رسم می‌شود. سپس از این محدوده برای تحلیل‌ها و بررسی‌های بعدی استفاده می‌شود. معمولاً از این ابزار برای تشخیص و ترسیم سطوح در داخل محدوده مشخص‌شده استفاده می‌شود، اما گاهی چشم‌اندازی در مورد سطوح قیمتی خارج از محدودۀ مشخص‌شده نیز در اختیار افراد قرار می‌دهد.

بنابراین در یک روند صعودی، نقطۀ ابتدایی پایین‌ترین نقطۀ قیمتی و نقطه دوم بالاترین نقطۀ قیمتی در یک روند است. با رسم ابزار فیبوناچی اصلاحی در یک روند صعودی، معامله‌گران می‌توانند سطوح حمایتی احتمالی را که در صورت بازگشت روند و اصلاح قیمتی وجود دارند، شناسایی کنند. به همین دلیل به این ابزار فیبوناچی اصلاحی گفته می‌شود.

همچنین اگر قصد داشته باشید ابزار فیبوناچی اصلاحی را در یک روند نزولی رسم کنید، نقطه ابتدایی، بالاترین نقطۀ قیمتی و نقطۀ دوم در پایین‌ترین نقطۀ قیمتی قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که قیمت در یک روند نزولی قرار دارد، بنابراین اصلاح در اینجا به معنای حرکت قیمت از کف به سمت بالا است. در این موارد بعد از شروع حرکت رو به بالای نمودار قیمت، ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال به تشخیص سطوح مقاومتی احتمالی کمک خواهد کرد.

استفاده‌های تریدرها از فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

تریدرها از فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال و با هدف شناسایی احتمالی مناطق ورود، اهداف قیمتی یا تعیین حد ضرر استفاده می‌کنند. این موضوع در هر تریدر نسبت به سبک معاملاتی، استراتژی‌ها و اهداف شخصی هر تریدر متفاوت خواهد بود.

یکی از استراتژی‌هایی که بر پایه ابزار فیبوناچی ایجاد شده است، ورود و خروج به یک ارز یا داریی بین دو سطح فیبو است.

همچنین می‌توان از ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال و به منظور تأییدی بر دیگر سیگنال‌های دریافتی از اندیکاتورها و ابزارهای دیگر استفاده کرد.

مزایا و معایب استفاده از فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

مزایای استفاده از فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

• با توجه به اینکه می‌توان با استفاده از ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال به شناسایی محدوده‌های حمایتی و مقاومتی احتمالی دست یافت، می‌توان از این ابزار برای گرفتن تأیید در مواقع تردید نسبت به حرکات بازار استفاده کرد.
• سطوح حمایت و مقاومت می‌توانند نشان‌دهندۀ پتانسیل موجود برای ایجاد یا ادامه یک روند صعودی یا نزولی باشند و تریدرها می‌توانند با استفاده از این سطوح به تعیین نقاط ورود و خروج برای معاملات خود بپردازند. بدین ترتیب استفادۀ درست از ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال می‌تواند برای تریدرها سودآور باشد.

معایب استفاده از فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال

علی‌رغم تمام مزیت‌هایی که استفاده از ابزار فیبوناچی اصلاحی به دنبال دارد، استفاده درست و مؤثر از این ابزار نیازمند درک درست و کاملی از چگونگی کارکرد آن است. بنابراین رسم این ابزار در نمودار قیمتی تا زمانی که تریدرها ندانند که هدفشان از استفاده از این ابزار چیست، به تنهایی نتایج مثبت زیادی نخواهد داشت.

افراد مبتدی باید بدانند که استفاده از ابزار فیبوناچی اصلاحی در یک ارز یا دارایی، نشان‌دهندۀ برگشت یک روند نیست و قیمت به صورت موقتی برای مدتی اصلاح خواهد داشت.

فیبوناچی ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها اکستنشن (Fibonacci extension)

همان‌طور که گفته شد، از ابزارهای فیبوناچی می‌توان برای تعیین سطوح برگشتی احتمالی در داخل محدودۀ مشخص‌شده یا خارج از محدودۀ مشخص‌شده استفاده کرد. برای پیش بینی سطوح قیمتی احتمالی در خارج از محدوۀ قیمتی مشخص‌شده، می‌توان از ابزار فیبوناچی اکستنشن استفاده کرد.

اولین سطوح فیبوناچی اکستنشن، سطوح 138.6%، 150% و 161.8% و سطوح بعدی 261.8% و 423.6% هستند. تریدرها با استفاده از ابزار فیبوناچی اکستنشن نقاط احتمالی حمایت و مقاومت در حرکات بعدی قیمتی را پیش‌بینی می‌کنند.

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی ابزار فیبوناچی اصلاحی در تحلیل تکنیکال پرداختیم. همان‌طور که در قسمت‌های قبلی گفته شد، این ابزار بر اساس دنباله فیبوناچی و نسبت‌ها و روابط ریاضی موجود در آن نوشته شده است. تریدرهای بسیاری از این ابزار در کنار دیگر ابزارها و اندیکاتورها و به منظور گرفتن تأیید سیگنال‌های ورود و خروج به یک ارز یا دارایی استفاده می‌کنند. همچنین از این ابزار می‌توان جهت تعیین احتمالی سطوح حمایتی و مقاومتی، اهداف قیمتی، حد ضررها و تعیین استراتژی استفاده نمود.

انواع فیبوناچی و تعیین منطقه مقاومت و حمایت در تحلیل تکنیکال

فیبوناچی اصلاحی، ساده ترین و کاربردي ترین ابزار از گروه خطوط فیبوناچی می باشد و همان طور که از اسم آن مشخص است، بازگشت هاي قیمت یا همان اصلاحات قیمت را محاسبه می کند به این صورت که انتهاي موج نزولی در روندي صعودي یا انتهاي ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها موج صعودي در روندي نزولی را شناسایی می کند. به همین دلیل است که این سطوح بازگشت به سطوح حمایت و مقاومت قدرتمندي تبدیل می شوند. رسم این ابزار به این صورت است که همیشه از سمت آغاز روند به انتهاي روند ترسیم می شود. مقدار ۶۱/۸درصد از اهمیت بالایی در این ابزار برخوردار است.

فیبوناچی گسترشی

فیبوناچی گسترشی ابزاري است که نقاط بازگشت بیش از ۱۰۰درصد هر موج را براي هدف هاي قیمتی جلوتر بیش بینی می کند. معمولا قیمت با پایان یافتن موج یا حرکت اصلاحی مجدداً به حرکت خود ادامه می دهد، اما این حرکت تا کجا ادامه خواهد داشت؟ با کمک ابزار فیبوناچی گسترشی می توان به این سوال پاسخ داد. این ابزار به ما این امکان را می دهد که گستردگی حرکت قیمت را بعد از حرکت اصلاحی محاسبه کنیم به این صورت که انتظار می رود قیمت به هر سطحی از سطوح فیبوناچی اصلاحی که واکنش نشان داد با نسبت گسترشی نظیر آن، در موج مربوطه حرکت کند که نسبت هاي متناظر در شکل زیر مشخص شده است.

به عنوان مثال در صورتی که قیمت بعد از یک تصحیح به اندازه ۳۸/۲درصد به اصلاح خود پایان داد و سپس برگشت نمود، انتظار داریم در برگشت تا ۲۶۱/۸درصد از طول موج اصلاحی، رشد نماید. همان طور که مشخص است، نسبت هاي اصلاحی بین ۰تا ۱۰۰درصد و نسبت هاي گسترشی بالاي۱۰۰ درصد قرار دارند.

فیبوناچی تصویري

فیبوناچی تصویري ابزاري مانند فیبوناچی گسترشی است که نقاط بیش از ۱۰۰درصد بازگشت هر موج را نشان می دهد با این تفاوت که میزان بازگشت تصحیح قیمت در یک موج براي به دست آوردن نقاط بالاي ۱۰۰ درصد آن روند اهمیت دارد. یعنی به جاي دو نقطه، به سه نقطه جهت رسم نیاز دارد. این ابزار اندازه حرکت AB را محاسبه کرده و نسبتی از آن را به انتهاي C اضافه می کند. با رسم صحیح فیبوناچی تصویري انتظار خواهیم داشت قیمت به روند نزولی خاتمه دهد و با درصدهاي ۱۶۱/۸ ،۱۰۰ ،۶۱/۸ و حتی ۲۶۱/۸ درصد، روندي صعودي پیدا کند. به بیان دیگر این درصدها می توانند حمایت یا مقاومت هایی براي بازگشت قیمت باشند.

فیبوناچی توسعه اي

فیبوناچی توسعه اي شباهت بسیار زیادي به فیبوناچی تصویري دارد که ادامه ي یک روند نزولی یا صعودي را تا نقطه پایانش (اهداف قیمتی) و همچنین انتهاي اصلاحات بازار را محاسبه می کند. تنها تفاوت این ابزار با فیبوناچی تصویري در این است که از دو نقطه به جاي سه نقطه در آن استفاده شده است. در اینجا تنها به درصدهاي موج AB نیاز داریم و با استفاده از درصدهایی که براي فیبوناچی گسترشی ذکر کردیم، انتظار داریم بازار ۲۶۱/۸ ،۲۰۰ ،۱۶۱/۸و ۴۲۳/۶درصد از نقطه آغازین حرکت (A) داشته باشد. از همین رو فیبوناچی توسعه اي را تلفیقی از فیبوناچی گسترشی و فیبوناچی تصویري می دانند.

فیبوناچی کمانی

فیبوناچی کمانی، ابزاري از گروه فیبوناچی ها می باشد که درصد هاي تصحیح و بازگشت یک روند را به صورت کمانی نشان می دهد. درصدهاي عمومی مورد استفاده در این ابزار ۵۰ ،۳۸/۲و ۶۱/۸درصد می باشند که کمان هاي برگشت قیمت را نسبت به یک روند صعودي یا نزولی نمایش می دهند. لذا جهت رسم آن، پرگار
را روي سقف قیمت قرار داده و سه دایره متحدالمرکز در سطوح ۵۰ ،۳۸/۲و ۶۱/۸درصد رسم می کنیم.

فیبوناچی بادبزنی

فیبوناچی بادبزنی، ابزاري دیگر از گروه ابزارهاي فیبوناچی می باشد که براساس زاویه روند غالب، نقاط بازگشت را از برخورد خط هاي بادبزن با قیمت به دست می آورد. در این ابزار نیز درصدهاي ۵۰ ،۳۸/۲و ۶۱/۸ از اهمیت بیشتري برخوردار هستند. این خطوط بادبزن همانند خطوط شتاب رسم می گردند با این تفاوت که به جاي نقاط ۳۳و ۶۶درصد، از نقاط ۳۸/۲و ۶۱/۸ درصد جهت رسم آن استفاده می شود. از لحاظ زاویه این خطوط، خطوط بادبزن با شیب زیاد از زوایاي ۶۳/۷۵ تا ۷۵درجه و خطوط بادبزن با شیب کم از زوایاي ۱۵تا ۲۵//۲۶درجه رسم می شوند که مهم ترین زاویه در رسم آن، زاویه ۴۵درجه می باشد.

فیبوناچی زمانی

فیبوناچی زمان، ابزاري است که نقاط بازگشت قیمت را بر اساس زمان تعیین می کند. این ابزار را به دو روش استفاده می کنند. در روش اول، فاصله زمانی دو قله را به عنوان صفر و یک محاسبه می کنند و در نقاطی که زمان به خطوط عمودي ۸ ،۵ ،۳ ،۲ ،۱و … روزه برسد، انتظار ریزش دوباره قیمت را دارند. در روش دوم، فاصله زمانی پایین ترین تا بالاترین قیمت یک موج محاسبه می شود، سپس انتظار می رود قیمت در بازه هاي زمانی ۸ ،۵ ،۳ ،۲ ،۱و … روزه تغییر جهت بدهد و موج هاي جدید تشکیل شود.

فیبوناچی در بورس چیست؟

اعداد فیبوناچی در بورس و بازارهای مالی، کاربردهای بسیاری دارند بطوری که تراز های فیبوناچی در بورس روشی برای تحلیل بازگشت یا ادامه روند هستند. به بیان دیگر ابزارهای فیبوناچی نقاط حمایت و مقاومت هستند که با ابزارها و روش‌های گوناگون رسم می‌شوند؛ اما قبل از آنکه بخواهیم به آموزش فیبوناچی در بورس و کاربرد آن بپردازیم بهتر است ابتدا با این اعداد آشنا شویم.

دنباله فیبوناچی

لئونارد پیزا یا همان فیبوناچی (Fibonacci) نام ریاضی دانی ایتالیایی است که در قرن ۱۲ میلادی زندگی می کرد؛ شهرت فیبوناچی به دلیل اعداد یا دنباله فیبوناچی است که توسط این ریاضی دان معرفی شده.

فیبوناچی که مطالعات ترکیبی زیادی در زمینه های ریاضیات، طبیعت و هنر داشت در ابتدا به دنبال آن بوده که بداند در طول یک سال از یک جفت خرگوش که هر ماه یک جفت دیگر متولد می کنند؛ چند جفت خرگوش تولید می شود؟

او فهمید که تعدا افزایش خرگوش ها از یک توالی خاصی پیروی می کند؛ این دنباله یک سری از اعداد می باشد که از ۰ و ۱ شروع شده و تا بی نهایت ادامه دارند. در این دنباله بعد از ۲ عدد اول بقیه اعداد از جمع ۲ عدد قبل از خودشان بدست می آیند.

اما چه چیزی باعث شهرت دنباله فیبوناچی شده؟!

اگر از عدد چهارم دنباله به بعد هر عدد را تقسیم بر عدد قبلی خودش کنیم عددی حدود ۱.۶۱۸ بدست می آید که به نسبت طلایی مشهور شده است و هرچه به سمت بی نهایت در این دنباله برویم حاصل تقسیم اعداد بیشتر به نسبت طلایی نزدیک می شود.

نسبت طلایی نسبتی رایج در طبیعت است و در طراحی اقسام موارد جهان به کار رفته؛ این نسبت باعث می شود که اشیا در چشم ما جذاب بنظر برسند. برای مثال نسبت قد انسان به نسبت فاصله ناف تا کف پای انسان برابر نسبت طلایی می باشد ، زاویه حلقوی لاک حلزون ، زاویه رویش تخمه های آفتاب گردان و کاج ، پوست آناناس ، گوش انسان، نقش و نگار بال پروانه، نسبت رشد اجزای گیاهان و حتی تعداد لاک های لاک پشت و گلبرگ های گل ها نیز از دنباله فیبوناچی پیروی می کنند.

همانطور که گفتیم نسبت فیبوناچی یک نسبت منحصر به فرد است که از آن می شود برای توصیف نسبت همه چیز از اتم ها تا پیشرفته ترین الگو های موجود در جهان مثل اجرام آسمانی و یا در عجایب و شگفتی های طرح های معماری و اجرای بناهایی مانند اهرام مصر و بنای پارتنون در یونان استفاده کرد. گفته می شود چون انسان زاده طبیعت است و خود نیز قسمتی از جهان آفرینش است پس نسبت طلایی در وجود او نیز جریان دارد و ضمیر ناخودآگاه انسان از این دنباله پیروی می کند.

کاربرد و آموزش فیبوناچی در بورس

فیبوناچی در بورس جزو تحلیل تکنیکال این بازار می باشد و همانطور که می دانید تحلیل تکنیکال بر طبق نمودار قیمت انجام می شود که حاصل عملکرد رفتار تک تک انسان ها می باشد. جمله معروف تحلیل تکنیکال را فراموش نکنید که می گوید :

نمودار قیمت همه چیز را در خودش لحاظ می کند. از این موارد رفتار های انسانی را نیز شامل می شود.

فهمیدیم که فیبوناچی در ضمیر ناخودآگاه انسان وجود دارد و بر رفتار آنها بطور ناخودآگاه تاثیر می گذارد؛ یعنی انسان بدون آن که بداند نسبت به اعداد فیبوناچی تمایل دارد و دنباله فیبوناچی را زیبا می داند و به ترازهای فیبوناچی در بورس هم واکنش نشان می دهد.

این مطلب را نیز پیشنهاد میکنیم: تحلیل تکنیکال چیست؟!

این امر باعث می شود که نسبت های فیبوناچی در معاملات افراد نیز تاثیر بگذارد؛ هدف از این مبحث بکار گیری تاثیر نسبت های دنباله فیبوناچی در بورس بر معاملات این بازار است. وقتی بتوانیم پیش بینی کنیم که در چه نسبت های قیمتی معامله گران واکنش خواهند داشت می توانیم از این اطلاعات برای تعیین نقاط ورود و خروج به بازار و شناسایی سطوح حمایت و مقامت استفاده کنیم.

دنباله فیبوناچی در بورس تنها به ۱.۶۱۸ محدود نمی شوند و بطور عمده با سه نسبت مهم ۳۸.۲ درصد، ۵۰ درصد و ۶۱.۸ درصد تفسیر می شود که در صورت لزوم می شود از ضرایب بیشتری مثل ۲۳.۶ درصد، ۱۶۱.۸ درصد و ۴۲۳ درصد هم استفاده کرد.

۴ روش های اعمال دنباله فیبوناچی در بورس

چهار روش برای اعمال دنباله فیبوناچی بر روی نمودارها وجود دارد که عبارت هستند از :

• اصلاح ها
• کمان ها
• پروانه ها
• مناطق زمانی

بنابراین فیبوناچی نه تنها در پیش بینی قیمت به ما کمک می کند بلکه در چرخه های زمانی نیز وجود دارد و ترکیب کردن فیبوناچی های قیمتی و زمانی تحلیل های بسیار دقیق تری به ما ارائه می دهد؛ اما با وجود این بسته به نمودار مورد استفاده ممکن است همه ی این روش ها قابل اعمال و استفاده نباشند پس معامله گرها نباید بر روی سطوح فیبوناچی به عنوان سطوح حمایت و مقاومت اجباری تکیه کنند اما در صورت استفاده صحیح از ابزار و آموزش فیبوناچی می توان تا ۷۰ درصد رفتار بازار را پیش بینی کرد.

در کل عمده روشی که مورد اقبال تحلیل گران در تحلیل های تکنیکال برای تشخیص سطوح حمایت و مقاومت است، فیبوناچی اصلاحی در بورس می باشد و همانطور که گفتیم این نسبت های فیبوناچی به نوعی سطوح حمایت و مقاومت نامرئی هستند که تشخیص آنها با سطوح حمایت و مقاومت روند ها مقداری متفاوت است.

فیبوناچی رتریسمنت یا فیبوناچی اصلاحی در بورس (Fibonacci Retracement (RET)

فیبو رتریسمنت یا همان فیبوناچی اصلاحی در بورس پر کاربرد ترین ابزار نسبت به سایر ابزار فیبوناچی است؛ در این روش به دو نقطه برای رسم نیاز داریم.

ابتدا باید روند صعودی و یا نزولی را برای خودمان مشخص کنیم، سپس کافیست از یک سقف تا کف (در روند نزولی) و یا از یک کف تا سقف (در روند صعودی) خط را رسم کنیم تا نرم افزار تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت را برای ما به نمایش درآورد.

برای مثال در تصویر زیر از نقطه ۱ (کف) به نقطه ۲ (سقف) ابزار فیبو رتریسمنت را رسم کردیم و سطوح حمایتی نسبت های فیبوناچی به نمایش در آمدند. همانطور که مشاهده می کنید نمودار قیمت در نقطه ۳ یعنی نسبت ۰.۶۱۸ (مهم ترین سطح فیبو) واکنش نشان داده و قیمت بازگشت داشته است.

در تصویر زیر هم که روند نزولی بوده، از نقطه ۱ (سقف) به نقطه ۲ (کف) فیبوناچی اصلاحی رسم کردیم، در بازگشت نمودار در نقطه ۳ و ۴ با مقاومت نسبت ۰.۵ و در نقطه ۵ و ۶ در نسبت ۰.۶۱۸ با مقاومت رو برو شده و حتی در نقطه ۷ در نسبت ۰.۷۸۶ نیز مقاومت وجود داشته که پس از چند کندل مقاومت شکسته شده و قیمت افزایش یافته.

نکته: توجه داشته باشید در کنار روش رتریسمنت، فیبوناچی اکستنشن (extension) هم وجود دارد که همانند روش رتریسمنت است و برای رسم به دو نقطه کف و سقف نیاز دارد. تفاوت این دو روش در این است که در اکستنشن صعود یا نزول پیشین در نظر گرفته می شود. در رتریسمنت نسبت های زیر ۱ در نظر گرفته می شود اما در اکستنشن نسبت های بزرگتر از ۱ لحاظ می شوند؛ البته در بیشتر نرم افزار های تکنیکال هر دوی این روش ها بخاطر شباهت از یک دستور اجرا می شوند.

فیبوناچی پروجکشن (Fibonacci Projection (PRO)

برای استفاده از فیبوناچی پروجکشن یا بازتابی، به سه‌نقطه نیاز داریم که این سه‌نقطه شامل نقطه‌ کف، سقف و یک اصلاح چه در صعود و چه در نزول است که به ترتیب باید این سه‌نقطه را بر روی نمودار رسم کرد؛ یعنی اگر در ابتدا کفی در نظر گرفتیم ، نقطه دوم باید سقف و نقطه آخر هم مجدد کف خواهد بود.

در مثال زیر با استفاده از سه نقطه؛ یک (کف)، دو (سقف) و سه (کف)فیبوناچی پروجکشن را رسم کره ایم و همانطور که مشاهده می کنید نمودار به سطح ۰.۷۸۶ و ۱.۶۱۸ واکنش نشان داده است.

فیبوناچی زمانی

سری فیبوناچی در بازه های زمانی نیز تاثیر دارند و یک معامله گر موفق می تواند با تلفیق فیبوی قیمتی و زمانی تحلیل های بسیار دقیقی بدست آورد؛ برای استفاده از فیبوی زمانی می توان از سقف به سقف یا کف به کف و همچنین سقف به کف و برعکس استفاده کرد.

نمونه ای از فیبوناچی زمانی سقف به سقف را در زیر مشاهده می کنید.

همگرایی در فیبوناچی

سطوح نسبت های فیبوناچی تنها پیش بینی های احتمالی برای قیمت هستند؛ همگرایی فیبوناچی به این معنی است که نسبت های فیبو در چند تحلیل فیبوناچی در محدوده ای نزدیک به هم قرارگیرند. همگرایی نشان دهنده قدرت آن محدوده در نسبت های فیبوناچی می باشد. بهتر است که در مورد همگرایی حداقل ۳ نسبت از فیبو های مختلف نزدیک ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها هم قرار گیرند.

تمام تحلیل گران باید در نظر بگیرند آموزش فیبوناچی بسیار مهم است و اینکه ابزار فیبوناچی در بورس یک ابزار جادویی نیست و تنها به بهبود عدم قطعیت در تحلیل بازار کمک می کند؛ چرا که سطوح اعداد فیبوناچی در بورس بر تصمیمات هزاران معامله گر تاثیر می گذارد و به همین دلیل بازار در این سطوح واکنش های مختلفی را از خودش به نمایش می گذارد بنابراین تحلیل گران؛ دنباله فیبوناچی در بورس را مثل سایر روش های تحلیلی مورد بررسی قرار می دهند و صرفا بر این ابزار متکی نیستند.

پیشنهاد می کنیم این مطلب را نیز مطالعه بفرمایید: الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال

سطوح فیبوناچی

Fibonacci Retracement ابزاری بسیار مهم و مؤثر در تحلیل تکنیکی است که از آن برای تشخیص سطوح احتمالی برگشت قیمت استفاده می شود. یک معامله گر با توجه به سطوح فیبوناچی می تواند سطوح قدرتمند حمایت و مقاومت و همچنین اهداف احتمالی اصلاح یا امتداد روند را تشخیص دهد.

اعداد سری فیبوناچی

قبل از توضیح این سری از اعداد و جادوی آن، بهتر است با عدد طلائی آشنا شویم.

عدد طلایی

نسبت طلایی یا همان عدد ۱.۶۱۸ یکی از زیبایی‌های دنیای ریاضی است که در گوشه و کنار این دنیای بزرگ از اندام‌های بدن انسان تا آثار برجسته و مشهور هنری و معماری در سطح دنیا و بسیاری از ساختارهای هستی می توان آن را پیدا کرد، از مارپیچ‌های دی‌ان‌ای گرفته تا مارپیچ گوش انسان، حلزون، ساختار مارپیچی کهکشان‌ها و در تمام زیبایی‌های طبیعت ازجمله برگ‌های درختان، خطوط و نقش و نگار روی پرهای طاووس و مارپیچ‌های آفتابگردان این نسبت رعایت شده است.

عدد طلایی یا نسبت طلایی ۱.۶۱۸ حاصل تلاش دانشمندانی ازجمله اقلیدس، لوکاپاچیولی و لئوناردو فیبوناچی است. محققان بر این باورند که​ زیباترین سطوح و اشکال، آنهایی هستند که نسبت طلایی در آنها به کار رفته باشد. اجسام و اشیایی که ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها با این نسبت ساخته می شوند دارای تقارن و زیبایی خاصی هستند که از نظر چشم انسان بسیار زیبا جلوه گر می شوند. این عدد را معمولا” با حرف یونانی “فی” و به صورت زیر نمایش می دهند.

این عدد در معماری باستان و معاصر ایران و جهان نیز کاربرد فراوانی داشته است. از آن جمله می‌توان به هرم جیزا در مصر، برج آزادی تهران، قلعه دالاهو و بنای بیستون در کرمانشاه و مقبره ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها ابن سینا در همدان اشاره کرد. برای مثال ابعاد بنای بیستون کرمانشاه پنج کیلومتر در سه کیلومتر ذکر شده که اعداد چهارم و پنجم دنباله فیبوناچی‌اند. با تقسیم این دو عدد​ به عدد ۱.۶ می‌رسیم که بسیار نزدیک به عدد طلایی است.

این عدد در بدن انسان نیز بسیار کاربرد دارد. زیبایی چهره، زیبایی خنده، تناسب اندام و همه و همه از شاه کارهای الهی در آفرینش انسان است. اگر نگاهی به تاریخچه عدد طلایی بی اندازید، می‌بینید، لئوناردو داوینچی اولین نفری است که نسبت دقیق استخوان‌های انسان را اندازه‌گیری و ثابت کرد این نسبت ضریبی از عدد طلایی است.

در سنجش تناسب اندام خود می‌توانید فاصله انگشتان پا تا ناف را بر فاصله ناف تا بالای سر تقسیم و حاصل را با عدد ۱.۶۱۸ مقایسه کنید. هر چه این عدد به ۱.۶۱۸ نزدیک‌تر باشد به این معنی است که شما تناسب اندام خوبی دارید. چنین نشانه‌هایی که در آنها می‌توان به نسبت طلایی رسید، در بدن انسان بسیار زیاد است.

سری فیبوناچی

“لئوناردو پیزانو” (فیبوناچی)، ریاضی دان ایتالیایی، در سال ۱۲۰۲ میلادی این سری را که شامل مجموعه ای از اعداد است و هر عدد در آن، حاصل جمع دو عدد قبلی اش می باشد بدست آورد:

۰, ۱, ۱, ۲, ۳, ۵, ۸, ۱۳, ۲۱, ۳۴, ۵۵, ۸۹, ۱۴۴, ۲۳۳, ۳۷۷……

توالی اعداد فیبوناجی، تا بینهایت ادامه دارد و شامل ویژگی های ریاضی منحصر به فرد بسیاری است که در زیر به آنها اشاره می کنیم.

• اگر هر یک از اعداد این توالی به عدد قبلی اش تقسیم شود، نتیجه تقریباً ۱.۶۱۸ خواهد بود و هر چه اعداد بزرگتر باشند حاصل تقسیم بیشتر به عدد طلائی نزدیک می شود.
• اگر هر یک از اعداد این توالی به عدد بعدی اش تقسیم شود، نتیجه تقریباً نزدیک به عدد ۶۱۸ خواهد بود که هرچه اعداد بزرگتر شوند بیشتر به قسمت اعشاری عدد طلائی نزدیک می شود.
• این توالی، توسط معامله گر معروف “رالف الیوت” (Ralph Elliott) در بازار مالی مورد استفاده قرار گرفت. “رالف” در نظریۀ امواجش به این نکته اشاره کرد که نسبت ارتفاع هر موج به موج اصلاحی بعدی خود، تقریباً برابر با ۱.۶۱۸ است.

نحوۀ استفاده از سطوح فیبوناچی

کمابیش، یک یا چند ابزار رسم “خطوط فیبوناچی” در هر نرم افزار معاملاتی در منوی ابزار وجود دارد که با کمک آن
می توان سطوح اصلاح هر موج را ایجاد کرد، این سطوح عبارتند از ۲۳,۶%, ۳۸.۲%, ۵۰%, ۶۱.۸%, ۷۶,۴% و ۱۰۰% ، که برای تعیین سطوح اصلاحی هر موج، اگر روند صعودی باشد، ابزار فیبوناچی باید از کف تا سقف قیمت ترسیم شوند (از Lower Low تا Higher High در روند صعودی) و اگر روند نزولی باشد خطوط فیبوناچی باید از سقف تا کف ترسیم گردند (از Higher ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها High تا Lower Low در روند نزولی).

پیش بینی رفتار قیمت با استفاده از روش Fibonacci Retracements

اعداد فیبوناچی اغلب برای پیش بینی قیمت آینده در حرکتی از بازار می باشد که از قبل آغاز گردیده است. به طور معمول قیمت در بازار حرکت خطی نداشته و معمولا” الگوهای زیگزاگ و یا رشد و اصلاح را دنبال می کند. در مواردی که قیمت در یک روند صعودی یا نزولی، یک اصلاح انجام می دهد. بر اساس این روش، می توان از نسبتهای فیبوناچی در راستای تخمین میزان این اصلاح استفاده نمود، که این روش به نام Fibonacci Retracements شناخته می شود. در این الگو، قیمت ابتدا یک low (در روند نزولی) یا high (در روند صعودی) ساخته و سپس شروع به اصلاح خود می نماید. با در نظر گرفتن تئوری فیبوناچی میزان این اصلاح معمولا” درصدی از حرکت قبلی قیمت می باشد.

برای مثال اگر بازار در روند صعودی باشد، ابتدا در انتهای روند صعودی یک high تشکیل شده و اصلاح قیمت آغاز می گردد، با استفاده از تئوری فیبوناچی میزان حرکت این روند اصلاحی وابسته به حرکت صعودی قبلی بوده و در صدی از آن می باشد. این اصلاح به احتمال زیاد در یکی از درصدهای فیبوناچی ۲۳.۶%، ۳۲.۸% یا ۶۱.۸% به پایان
می رسد. پس در صورتی که قیمت روند نزولی اصلاحی را تا سطح ۶۱.۸% فیبوناچی ادامه داده باشد، انتظار خواهیم داشت که یک low جدید ساخته و به روند صعودی خود ادامه دهد.

سناریوی دیگر به این گونه می باشد که انتهای روند اصلاحی در درصدهای ۵۰% یا ۱۰۰% اتفاق می افتد این تئوری جدید تر بوده و توسط معامله گری به نام W.D. Gann مطرح گردیده است. و از سویی این دو حد، جز درصدهای فیبوناچی نمی باشند.

در مثال زیر بر روی چارت GBP/USD در تایم فریم D1، نمونه ای از پایان روند ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها اصلاحی در سطح ۶۱.۸% فیبوناچی را مشاهده می کنید:

منبع: سایت earnforex

ولی در مثال زیر که مربوط به جفت ارز USD/CHF در تایم فریم D1 می باشد، اصلاح قیمت، سطح ۶۱.۸% فیبوناچی را رد کرده و تا نزدیکی سطح ۱۰۰% ادامه پیدا کرده است و قبل از برخورد با سطح ۱۰۰% روند خود را از نزولی به صعودی ادامه داده است و در ادامه نیز سناریوی دوم ذکر شده در پاراگراف قبلی محقق گشته و قیمت تا سطح ۱۰۰% نزول داشته است.

منبع: سایت earnforex

مثال زیر مرتبط با جفت ارز EUR/USD در تایم فریم M5 می باشد. در این مثال روند اصلاح قیمت سطح فیبوناچی ۶۱.۸% را رد کرده ولی به سطح ۵۰% نرسیده است. برداشت رفتار محتمل قیمت در آینده در این شرایط، روند نزولی می باشد ولی باید صبر کرد تا حداقل به حد آخرین low تشکیل شده قبلی برسد و در این زمان در صورت تایید خط حمایت موجود می توان وارد پوزیشن خرید گردید.

آنچه مشخص است تئوری درصدهای فیبوناچی در تایم فریمهای کوتاه تر معتبرتر می باشد و این امر احتمالا” ناشی از تعداد بالای معامله گرانی می باشد که این روش را پذیرفته و بر اساس آن معاملات خود را انجام می دهند.

در انتها بهتر است بدانید که هیچ دلیل علمی در پشت کارکرد روش فیبوناچی در بازار فارکس موجود نمی باشد ولی از سوی دیگر پذیرش این روش توسط تعداد بالایی از معامله گران که منتج به انجام معاملاتی زیادی بر پایه این اصول می گردد، رفتار بازار را به گونه ای شکل خواهد داد که شما می توانید با استفاده از درصدهای فیبوناچی، حداقل در زمانهای کوتاه، معاملات سودآوری انجام دهید.

پیش بینی رفتار قیمت با استفاده از روش Fibonacci Extensions

همانطور که تصور می شود اصلاحات روند در حدود درصدهای فیبوناچی پایان خواهند یافت، فرض اصلی
Fibonacci Extensions نیز بیانگر احتمال ادامه روند پس از اصلاح اولیه تا حد درصدهای فیبوناچی می باشد. همانگونه که تصور می گردد کاربرد این تئوری در تعیین نقطه خروج از معامله بوده و پیش بینی کننده یک خط حمایت یا مقاومت در آینده قیمت خواهد بود. در این روش درصدهای پیش فرض فیبوناچی ۰.۰%، ۲۳.۶%، ۳۲.۸%، ۵۰.۰%، ۶۱.۸%، ۱۰۰.۰%، ۱۶۱.۸%، ۲۶۱.۸% و ۴۲۳.۶% بوده و همانند روش Fibonacci Retracements
به عنوان ایده ای جدید به آنها ۵۰% و ۱۰۰% نیز اضافه می گردند که در اصل جز درصدهای فیبوناچی نیستند.

در مثال ارایه شده زیر بر روی چارت مرتبط با جفت ارز EUR/USD در تایم فریم D1 ، نقطه A به عنوان شروع روند اولیه و نقطه B به عنوان پایان آن و نقطه C نیز به عنوان پایان حرکت اصلاحی روند در نظر گرفته شده است. حال در نقطه C می خواهیم پایان روند صعودی مجدد را پیش بینی کنیم. به این منظور می توان از روش زیر استفاده نمود:

(قیمت در نقطه B – قیمت در نقطه A) × قیمت در نقطه C

حدود فیبوناچی هر کدام در صدی از خروجی فرمول فوق می باشند.

منبع: سایت earnforex

در مثال بعدی که مرتبط با جفت ارز GBP/USD در تایم فریم D1 می باشد نمونه موفق تری از پیش بینی بر اساس درصدهای فیبوناچی را مشاهده خواهید نمود. در این مثال نیز نقطه A به عنوان شروع روند و نقطه B به عنوان پایان آن و نقطه C نیز به عنوان پایان حرکت اصلاحی روند در نظر گرفته شده است. حال در نقطه C می خواهیم پایان روند صعودی مجدد را پیش بینی کنیم. پپش بینی به این گونه مطرح می گردد که در صورت عبور قیمت از حد ۶۱.۸% تا حد ۱۰۰% و در صورت عبور از حد ۱۰۰% تا حد ۱۶۱.۸% صعود خواهد نمود.